AI phát hiện dấu hiệu bệnh từ vật dụng hàng ngày

Kỷ nguyên phụ thuộc vào "mắt" và "kinh nghiệm" của những bác sĩ giỏi đang dần đi đến hồi kết (Ảnh: Graphs/PIXTA)

Trước AI, bác sĩ giỏi hay bác sĩ dở đều mất đi ý nghĩa. Thời đại AI thâm nhập sâu vào mọi lĩnh vực từ chẩn đoán, điều trị cho đến chăm sóc y tế đang đến gần. Mặc dù những khả năng như "sự đồng cảm" và "đối thoại" mà chỉ con người mới có thể làm được vẫn còn, nhưng trí tuệ nhân tạo đã bắt đầu vượt qua kinh nghiệm và trực giác của con người. Vậy AI sẽ mang lại những thay đổi nào cho tương lai y tế và chăm sóc, và cuối cùng là cho "sự tồn tại của con người" nói chung?

Phát hiện ung thư siêu sớm bằng dữ liệu lớn

Không còn nghi ngờ gì nữa, sự ra đời của kỷ nguyên chẩn đoán bằng AI sẽ làm thay đổi hoàn toàn môi trường lâm sàng. Tuy nhiên, để y tế AI hoạt động hiệu quả, một trong những điều kiện tiên quyết là phải thu thập và tích lũy được lượng lớn dữ liệu y tế để AI phân tích. Dữ liệu lớn trong lĩnh vực y tế không chỉ hữu ích trong môi trường lâm sàng. Bằng cách để AI phân tích, có khả năng sẽ có những khám phá y học mang tính đột phá, chẳng hạn như phương pháp điều trị các bệnh nan y trước đây được coi là không thể chữa khỏi.

Gần đây, các báo cáo về thành tựu phát hiện ung thư siêu sớm nhờ AI đã được công bố ở nhiều nơi từ năm 2023 đến 2024, làm tăng thêm sự sôi động của thị trường. Tại Clalit, một tổ chức y tế lớn ở Israel, từ năm 2023, y tế dự đoán kết hợp dữ liệu y tế quy mô lớn và phân tích AI đã trở nên phổ biến, nâng cao độ chính xác chẩn đoán và chất lượng kế hoạch điều trị. Cũng trong năm 2023, DrAid do VinBrain của Việt Nam phát triển đã chứng minh khả năng phát hiện tổn thương nhỏ của ung thư gan và ung thư phổi với độ chính xác cao, và đến năm 2024, lần đầu tiên nhận được chứng nhận của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho một phần mềm y tế AI tại Đông Nam Á. Giải thưởng xuất sắc trong lĩnh vực y tế tại Giải thưởng Kỹ thuật số ASEAN đã nâng cao uy tín quốc tế của sản phẩm này.

Vào năm 2024, Northwell Health của Mỹ đã sử dụng hệ thống iNav để phân tích các hình ảnh MRI và CT trước đây mà trước đó được cho là không liên quan bằng AI, từ đó phát hiện sớm ung thư tuyến tụy. Việc này đã rút ngắn thời gian từ chẩn đoán đến khi bắt đầu điều trị 50%, cho thấy rõ tác động lâm sàng của việc ứng dụng AI. Một trong các xét nghiệm ung thư là "xét nghiệm dấu ấn khối u", giúp chẩn đoán sự hiện diện của ung thư bằng cách đo lượng một số chất đặc biệt (dấu ấn khối u) tăng lên trong máu và nước tiểu khi ung thư phát triển trong cơ thể. Mặc dù xét nghiệm này tương đối dễ thực hiện, nhưng thường không có giá trị cao ở giai đoạn đầu, do đó không mấy hữu ích cho việc phát hiện ung thư sớm.