Doanh nghiệp IT Đài Loan tăng tốc rời Trung Quốc

Việc các doanh nghiệp Đài Loan rời Trung Quốc đang tăng tốc. Nguyên nhân là do căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng và việc Mỹ tăng cường trừng phạt các công ty Trung Quốc, dẫn đến việc chuyển các cơ sở sản xuất về Đài Loan và các nước Đông Nam Á. Trong số các sản phẩm xuất khẩu của các công ty liên quan đến IT của Đài Loan, tỉ lệ sản phẩm được sản xuất tại các nhà máy ở Trung Quốc (bao gồm cả Hồng Kông) đã giảm xuống 58,1% tính theo giá trị xuất khẩu vào năm 2024. Vào năm 2025, đầu tư vào Mỹ để đối phó với chính sách thuế quan của chính quyền Trump đang tăng tốc, và tỉ lệ này có thể giảm xuống dưới 50% trong năm nay.

Tỉ lệ sản xuất tại Trung Quốc lần đầu giảm dưới 60%

Theo "Khảo sát tình hình sản xuất ở nước ngoài theo đơn đặt hàng xuất khẩu" do Cục Thống kê thuộc Bộ Kinh tế Đài Loan (Bộ Kinh tế và Công nghiệp) công bố gần đây, tỉ lệ sản phẩm IT của các doanh nghiệp Đài Loan được sản xuất tại Trung Quốc trong tổng kim ngạch xuất khẩu là 58,1% vào năm 2024, lần đầu tiên giảm xuống dưới 60%.

Tỉ lệ sản xuất sản phẩm IT tại Trung Quốc là 89,2% vào năm 2017, năm đầu tiên chính quyền Trump nhiệm kỳ 1 nhậm chức, nhưng sau đó đã giảm dần theo từng năm, xuống 80,7% vào năm 2019 và 71,9% vào năm 2022, cho thấy rõ ràng việc giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Để đối phó với xu hướng này, tỉ lệ sản xuất tại Đài Loan và các quốc gia thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã tăng lên. Tỉ lệ sản xuất tại Đài Loan, vốn là 6,4% vào năm 2017, đã tăng gần gấp ba lần lên 19,0% vào năm 2024. Tỉ lệ sản xuất tại ASEAN, vốn chỉ là 0,1% vào năm 2017, đã tăng hơn 100 lần lên 11,2% vào năm 2024. Tại ASEAN, Việt Nam và Thái Lan đang trở thành các điểm đến chính để các công ty IT Đài Loan chuyển sản xuất.

Các ông lớn IT Đài Loan dẫn đầu xu hướng dịch chuyển sản xuất

Trong số các công ty Đài Loan, Foxconn Technology Group (Hon Hai Precision Industry), nhà cung cấp dịch vụ sản xuất điện tử (EMS) lớn nhất thế giới, chịu trách nhiệm sản xuất các sản phẩm của Apple, đã đẩy nhanh việc chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc từ khoảng năm 2016 theo yêu cầu của Apple. Các sản phẩm như điện thoại thông minh iPhone, máy tính bảng iPad và tai nghe không dây AirPods dành cho xuất khẩu, vốn được sản xuất tại các nhà máy liên kết ở tỉnh Hà Nam và Tứ Xuyên, được cho là đã chuyển địa điểm sản xuất sang Ấn Độ (đối với điện thoại thông minh) và Việt Nam (đối với máy tính bảng, v.v.).

Đối với iPhone và iPad, các nhà cung cấp EMS lớn khác của Đài Loan như Wistron Corporation (Wistron), cũng là nhà sản xuất theo hợp đồng tương tự như Foxconn, cũng được cho là đã chuyển các cơ sở sản xuất sang Ấn Độ và Việt Nam.

Các chính sách “Ba Kế Hoạch Lớn” của chính phủ hỗ trợ

Để đối phó với căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng, chính phủ Đài Loan đã khởi động chính sách “Ba Kế Hoạch Lớn Đầu Tư Đài Loan” để khuyến khích các doanh nghiệp Đài Loan phân tán các cơ sở sản xuất khỏi Trung Quốc. Trong số đó, “Kế Hoạch Hành Động Chào Đón Doanh Nhân Đài Loan Quay Về Đầu Tư” nhằm thúc đẩy đầu tư trở lại Đài Loan đã thu hút 335 công ty tham gia và nhận được hỗ trợ công quỹ cho các khoản đầu tư. Chính phủ đã quyết định triển khai “Ba Kế Hoạch Lớn 2.0” trong năm nay, kéo dài và mở rộng các kế hoạch ban đầu, hỗ trợ các khoản đầu tư của doanh nghiệp bao gồm việc áp dụng AI và chuyển đổi xanh.

Trước đó, “Chính sách Hướng Nam Mới” được ban hành vào năm 2016 đã hỗ trợ các công ty Đài Loan chuyển đổi sản xuất sang các nước Đông Nam Á, v.v., bằng các khoản trợ cấp, điều này đã giúp tăng đáng kể xuất khẩu nguyên liệu thô và các mặt hàng khác từ Đài Loan “dành cho các nước Hướng Nam Mới” trong vài năm qua.

Khảo sát và triển vọng tương lai

Khảo sát “Tình hình sản xuất ở nước ngoài theo đơn đặt hàng xuất khẩu” của Bộ Kinh tế năm 2024 đã được thực hiện dưới hình thức khảo sát 2.833 công ty có trụ sở tại Đài Loan. Trong số đó, 2.804 công ty đã trả lời. Tỉ lệ sản xuất tại Trung Quốc trong tổng giá trị đơn đặt hàng xuất khẩu (bao gồm cả IT) vào năm 2024 là 33,1%.

Bộ Kinh tế chỉ ra rằng rủi ro địa chính trị như chiến tranh thương mại Mỹ-Trung là yếu tố lớn nhất đằng sau sự sụt giảm tỉ lệ phụ thuộc sản xuất vào Trung Quốc. Kể từ năm nay, Mỹ đã áp đặt thuế quan đối ứng cao đối với các đối tác thương mại và khu vực chính trên thế giới, và để tránh chi phí tăng đáng kể do thuế quan, có xu hướng mạnh mẽ là sản xuất sẽ chuyển từ Trung Quốc sang Đài Loan và từ Trung Quốc sang các nước thứ ba khác, bao gồm cả Mỹ. Do đó, tỉ lệ sản xuất tại Trung Quốc của các công ty IT Đài Loan, vốn từng chiếm phần lớn, dự kiến sẽ tiếp tục giảm trong tương lai.

Kể từ năm ngoái, nhu cầu về máy chủ AI cho trung tâm dữ liệu, máy tính hiệu năng cao (HPC) và các thiết bị liên quan đã tăng mạnh do sự phổ biến nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI), và xu hướng đưa sản xuất các sản phẩm này trở lại Đài Loan cũng là một yếu tố thúc đẩy tỉ lệ sản xuất trong nước tăng lên.

Lý do chính: “Yêu cầu của khách hàng”

Theo khảo sát về hành vi sản xuất năm 2024 do Bộ Kinh tế thực hiện đồng thời với khảo sát về quốc gia/khu vực sản xuất, các lý do chính khiến các công ty liên quan đến IT thực hiện sản xuất ở nước ngoài là “đáp ứng yêu cầu của khách hàng” (50,8%) và “kiềm chế chi phí (sản xuất)” (47,6%).

Tỉ lệ các công ty IT viện dẫn “rủi ro địa chính trị” bao gồm cả ma sát Mỹ-Trung làm lý do là 11,1%, cao hơn đáng kể so với mức trung bình 5,7% của tất cả các ngành. Bộ Kinh tế chỉ ra rằng “các công ty IT tích cực nhất trong việc thành lập các cơ sở ở nước ngoài và mở rộng dây chuyền sản xuất”.

85% sản phẩm IT do các công ty Đài Loan sản xuất được xuất khẩu sang các nước thứ ba ngoài Đài Loan, trong đó Mỹ chiếm 31,1%. Tỉ lệ sản phẩm dành cho Mỹ trong sản xuất của Đài Loan tại Trung Quốc chỉ ở mức 24,8% và có xu hướng giảm trong những năm gần đây.