Khi những người mắc PTSD hay trầm cảm mặc bikini hoặc nở nụ cười vui vẻ, họ thường hứng chịu những lời chỉ trích trên mạng xã hội.

Gần đây, từ "PTSD" xuất hiện khá nhiều trên các phương tiện truyền thông. Nhiều người nổi tiếng cũng công khai mình mắc PTSD. Lady Gaga được chẩn đoán mắc PTSD sau khi bị tấn công tình dục năm 19 tuổi, còn Ariana Grande bị chẩn đoán sau vụ tấn công khủng bố khiến nhiều người thương vong xảy ra sau buổi hòa nhạc của cô vào năm 2017. Ảnh: Ariana Grande bị lo ngại về sức khỏe tâm thần vì "gầy đi rất nhiều", "trông như người khác" Bác sĩ Mai Uchida, bác sĩ chuyên khoa tâm thần nhi và phó giáo sư tại Đại học Harvard, chia sẻ: "PTSD được dịch sang tiếng Nhật là Rối loạn stress sau sang chấn tâm lý. Nó bắt đầu được biết đến từ những năm 1970 thông qua việc điều trị và nghiên cứu các cựu chiến binh sau chiến tranh Việt Nam. Bản thân tôi cũng từng điều trị cho các cựu chiến binh Việt Nam mắc PTSD. Nguyên nhân khởi phát ở mỗi người khác nhau, có thể là bạo lực tình dục, bạo lực gia đình, tai nạn...".

Triệu chứng và tiêu chuẩn chẩn đoán của PTSD (Rối loạn stress sau sang chấn tâm lý)?

Bác sĩ Uchida cho biết, triệu chứng chính của PTSD là có tiền sử sang chấn đe dọa sự an toàn của bản thân, và có 4 tiêu chí (tiêu chuẩn chẩn đoán):

  • Né tránh: Né tránh những điều liên quan đến sang chấn hoặc những thứ gợi nhớ sang chấn.
  • Các triệu chứng âm tính: Cố gắng quên đi sang chấn, kèm theo các triệu chứng như giảm khả năng tập trung, cảm giác xa lánh, mất ngủ, mất trí nhớ.
  • Các triệu chứng xâm nhập: Nỗi sợ hãi từ sang chấn đột ngột tái hiện trong cuộc sống hàng ngày, thường được gọi là hồi tưởng (flashback).
  • Tăng động: Tâm trí và cơ thể phản ứng nhạy cảm như bị dị ứng, dẫn đến các cơn hoảng loạn.

Bác sĩ giải thích: "Mức độ biểu hiện mạnh ở phần nào khác nhau tùy mỗi người, và không ít trường hợp cần thời gian điều trị dài".

Những điều cần biết về sự hiểu đúng đắn về bệnh tâm thần

Bác sĩ Uchida nhấn mạnh rằng, ngoài kiến thức về bệnh, mọi người cần nhận ra những thiên kiến và hiểu lầm về bệnh tâm thần, bao gồm cả PTSD.

"Ngay trong năm nay, tôi đã thấy nhiều bình luận trên mạng xã hội chỉ trích những người công khai mắc PTSD, như 'Không thể nào mắc PTSD mà lại xuất hiện trước công chúng', 'Người mắc PTSD không thể nào cười được'. Năm 2018, khi Naomi Osaka công khai mình bị trầm cảm, cô ấy xuất hiện trên trang bìa tạp chí trong bộ bikini và cũng bị chỉ trích. Quá nhiều người nghĩ rằng người đang gặp tổn thương tâm lý sẽ chỉ có thể co ro cả ngày và không thể bước ra ngoài. Việc cho rằng người có vấn đề tâm lý sẽ không thể cảm thấy vui vẻ và không làm được gì là một loại thiên kiến vô thức. Tất nhiên, cũng có trường hợp cuộc sống bị ảnh hưởng nặng nề do vấn đề tâm lý. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân tâm thần vẫn đang điều trị song song với việc đi làm, đi học, và dần dần làm được nhiều việc hơn trong cuộc sống. Dù có những lúc lên xuống, họ vẫn đang dần dần làm được nhiều việc hơn, tìm thấy niềm vui, và cố gắng dung hòa. Đây có thể nói là một bước tiến quan trọng để cải thiện. Tuy nhiên, việc cho rằng người mắc PTSD hay trầm cảm 'không thể làm được điều này', 'không thể cười' lại tạo ra định kiến, làm trầm trọng thêm các triệu chứng và trì hoãn việc hòa nhập xã hội. Đáng tiếc là ở Nhật Bản, sự thiếu hiểu biết và định kiến về bệnh tâm thần vẫn còn rất sâu sắc. Tôi hy vọng rằng khi người mắc PTSD xuất hiện trước công chúng hoặc lấy lại nụ cười, xã hội sẽ giám sát và ủng hộ họ, thay vì chỉ trích. Tôi mong muốn nhận thức này sẽ dần được lan tỏa".

Harper's BAZAAR JP