(Ảnh: Reuters/Aflo)

Trong khi Hoa Kỳ ngày càng cô lập dưới chính quyền Trump với chủ nghĩa 'Nước Mỹ trên hết', thì 'chủ nghĩa quốc tế' của Trung Quốc lại đang lên ngôi. Ngay cả trong lĩnh vực thương mại, một tình huống bất thường đã xuất hiện khi lập trường bảo hộ và tự do thương mại giữa hai nước bị đảo ngược, khiến các nước phương Tây, bao gồm cả nước ta, không khỏi bối rối. Hình ảnh: Lập trường khác nhau của Trump và Tập Cận Bình trong cộng đồng quốc tế

Lập trường trái ngược với truyền thống của Đảng Cộng hòa

“Chúng ta sẽ củng cố mối quan hệ lịch sử với các quốc gia đồng minh và thân thiện, đồng thời khẳng định sự ủng hộ và cam kết của mình với họ. Chúng ta sẽ một lần nữa trở thành hình mẫu của tự do, và là ngọn hải đăng hy vọng cho những ai chưa được hưởng tự do.”

“Kẻ thù của tự do, và cả nước ta, không được nhầm lẫn. Hoa Kỳ, thông qua lịch sử và sự lựa chọn, vẫn tiếp tục tham gia vào thế giới, hình thành cán cân quyền lực coi trọng tự do. Chúng ta sẽ bảo vệ các đồng minh và lợi ích của quốc gia. Chúng ta sẽ thể hiện mục đích mà không kiêu ngạo, đối mặt với sự xâm lược và tham vọng sai lầm bằng quyết tâm và sức mạnh.”

Hai đoạn trích trên là một phần bài diễn văn nhậm chức của Tổng thống đảng Cộng hòa Reagan và George W. Bush, lần lượt vào năm 1981 và ngày 20 tháng 1 năm 2001.

Như hai vị đã trịnh trọng tuyên bố trong bài diễn văn nhậm chức – được xem là quan trọng nhất trong suốt nhiệm kỳ tổng thống – các chính quyền Cộng hòa theo truyền thống luôn đặc biệt chú trọng đến việc bảo vệ thế giới tự do do Hoa Kỳ làm lãnh đạo và củng cố các mối quan hệ đồng minh, thậm chí còn hơn cả Đảng Dân chủ, vốn tập trung hơn vào các vấn đề đối nội.

Tuy nhiên, trong số các tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa, chỉ riêng Tổng thống Trump là đã xem nhẹ cam kết đối với quan hệ đối ngoại ngay từ khi nhậm chức.

Bài diễn văn nhậm chức của ông Trump vào ngày 20 tháng 1 năm nay, phần lớn được dành cho các vấn đề đối nội. Đáng ngạc nhiên là trong hơn một giờ diễn văn dài dòng, không có một từ hay cụm từ nào quen thuộc trong các bài diễn văn nhậm chức của các tổng thống tiền nhiệm như “tôn trọng chủ nghĩa tự do” hay “coi trọng quan hệ đồng minh” được nhắc đến.

Ông Trump đã mở đầu bằng tuyên bố sau:

“Ngày hôm nay là khởi điểm để quốc gia chúng ta sẽ thịnh vượng và được toàn thế giới tôn trọng trở lại. Chúng ta sẽ không bao giờ bị các quốc gia khác thao túng nữa. Điều đó có nghĩa là tôi sẽ lấy 'Nước Mỹ trên hết' làm kim chỉ nam mỗi ngày trong suốt nhiệm kỳ của chính quyền Trump.”

Trong bài diễn văn, các quốc gia nước ngoài được nhắc đến cụ thể chỉ có “Trung Quốc” và “Panama”, và điều đó cũng chỉ nằm trong đoạn: “Trung Quốc đang vận hành Kênh đào Panama. Chúng ta không trao kênh đào cho Trung Quốc mà là cho Panama. Chúng ta sẽ đòi lại nó.”