Chiến lược toàn cầu của Trump "hồi sinh"

Điều gì sẽ xảy ra với xu hướng dịch chuyển cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Ấn Độ do thuế quan của Trump?

Các doanh nghiệp toàn cầu đã và đang chú ý đến Ấn Độ như một cơ sở sản xuất thay thế Trung Quốc, hay còn gọi là chiến lược "Trung Quốc + 1". Công ty Apple của Mỹ đã bắt đầu chuyển một phần sản xuất iPhone từ Trung Quốc sang Ấn Độ khoảng 10 năm trước. Theo công ty nghiên cứu TechInsights, tỷ lệ Ấn Độ chiếm trong tổng sản lượng iPhone toàn cầu đã tăng lên khoảng 14% vào năm 2024.

Chính phủ Ấn Độ cũng đã thúc đẩy hiện đại hóa cơ sở hạ tầng và nới lỏng các quy định, những yếu tố từng cản trở hoạt động sản xuất của các công ty nước ngoài tại Ấn Độ, nhằm thu hút đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, chính quyền Trump đã áp đặt mức thuế cao đối với Ấn Độ, tạo ra rào cản cho việc sản xuất các sản phẩm hướng đến thị trường Mỹ tại Ấn Độ. Trong sắc lệnh tổng thống được công bố vào ngày 31 tháng 7, Tổng thống Trump đã đặt mức thuế đối ứng 25% đối với Ấn Độ, có hiệu lực từ ngày 7 tháng 8.

Nhưng vào ngày 6 tháng 8, ông đột ngột tuyên bố sẽ tăng thêm 25% vào mức thuế đối ứng, nâng tổng mức thuế lên 50% đối với Ấn Độ, có hiệu lực từ ngày 27 tháng 8, như một hình phạt cho việc Ấn Độ nhập khẩu dầu mỏ và các sản phẩm khác từ Nga.

Mặc dù lo ngại về mức thuế cao mà chính quyền Trump áp đặt lên Trung Quốc là một trong những động lực chính thúc đẩy các công ty chuyển dịch cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Ấn Độ, thì giờ đây mức thuế bổ sung mà chính quyền Trump áp đặt lên Ấn Độ đã vượt quá mức 30% đối với Trung Quốc.

Bộ Ngoại giao Ấn Độ đã phản ứng với biện pháp này, nói rằng "quyết định của chính phủ Mỹ là không công bằng, bất hợp lý và phi lý. Chúng tôi sẽ thực hiện mọi hành động cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia của mình," ám chỉ khả năng trả đũa.

Không chỉ Ấn Độ, các quốc gia khác mà các doanh nghiệp cũng chú ý trong chiến lược "Trung Quốc + 1" như Việt Nam và Malaysia cũng đang phải chịu mức thuế đối ứng cao, khoảng 20%. Có vẻ như chính quyền Trump đang tìm cách "đập tan" chiến lược "Trung Quốc + 1" để hướng việc chuyển dịch cơ sở sản xuất từ Trung Quốc về Mỹ.

Tuy nhiên, xét đến nhược điểm lớn là chi phí lao động ở Mỹ khá cao, cùng với sự bất ổn rất lớn trong các chính sách của chính quyền Trump, thì việc áp dụng mức thuế cao đối với Ấn Độ và các nước "Trung Quốc + 1" khác khó có thể thúc đẩy việc chuyển dịch cơ sở sản xuất sang Mỹ.

Ngoài ra, việc các doanh nghiệp tìm kiếm chiến lược "Trung Quốc + 1" còn xuất phát từ những rủi ro kinh doanh tại Trung Quốc, chẳng hạn như lo ngại về sự suy thoái kinh tế dài hạn của Trung Quốc và việc sửa đổi luật chống gián điệp. Mặt khác, từ góc độ tuổi trung bình thấp và tốc độ tăng dân số, Ấn Độ không chỉ là một cơ sở sản xuất để xuất khẩu mà còn có sức hấp dẫn đáng kể như một thị trường tiềm năng trong tương lai.

Vì vậy, riêng thuế quan của Trump có lẽ sẽ không gây ảnh hưởng mang tính quyết định đến xu hướng các doanh nghiệp chuyển dịch cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Ấn Độ.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp toàn cầu đang tìm cách đa dạng hóa cơ sở sản xuất và tái cấu trúc chuỗi cung ứng đang phải lựa chọn chiến lược "Trung Quốc + 1" đồng thời phải thận trọng hơn bao giờ hết với rủi ro địa chính trị từ sự xấu đi trong quan hệ ngoại giao giữa các quốc gia mục tiêu và Mỹ.