Đô thị mới tại Bình Dương: Bản sao Nhật Bản thời kỳ tăng trưởng kinh tế

Thành phố Hồ Chí Minh. Do tôi đến thăm vào thời điểm trước Tết Nguyên đán nên khắp nơi đều trang hoàng rực rỡ.

Tháng 1 năm 2024, Việt Nam chính thức công bố dân số vượt mốc 100 triệu người. Đặc biệt, Thành phố Hồ Chí Minh, nằm ở miền Nam Việt Nam, đang đô thị hóa nhanh chóng và khu vực đô thị cũng đang mở rộng. Tokyu, một tập đoàn Nhật Bản, là một trong những doanh nghiệp sớm nhận ra tiềm năng này. Tokyu nổi tiếng với hệ thống đường sắt như tuyến Tokyu Denentoshi và Tokyu Toyoko, nhưng thế mạnh thực sự của họ nằm ở việc phát triển đô thị dựa trên nền tảng đường sắt này. Hiện nay, Tokyu đang thực hiện một dự án quy mô lớn xây dựng đô thị mới tại Việt Nam. Địa điểm nằm tại Bình Dương, cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 30km. Bình Dương có nhiều khu công nghiệp lớn, nhưng việc phát triển đô thị vẫn đang trong giai đoạn sơ khai. Tokyu đang xây dựng một khu đô thị tổng hợp tại đây, bao gồm các căn hộ, trung tâm thương mại và cả hệ thống giao thông công cộng như xe buýt. Tôi đã đến tận nơi để tìm hiểu lý do Tokyu chọn Việt Nam, toàn bộ dự án và hình ảnh của thành phố mới đang dần hình thành.

Việt Nam hiện nay tương tự như Nhật Bản trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế cao

Các con phố Sài Gòn tấp nập xe máy. Mặc dù nhiều tòa nhà cao tầng mọc lên và đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ, nhưng cơ sở hạ tầng giao thông công cộng vẫn còn nhiều điểm yếu.

Tokyu bắt đầu hoạt động tại Việt Nam từ năm 2012. Hợp tác với công ty Becamex của Việt Nam, họ thành lập công ty liên doanh Becamex Tokyu. Công ty tham gia vào dự án phát triển đô thị mới Bình Dương do chính phủ địa phương khởi xướng. Vốn điều lệ của công ty là 52,5 tỷ yên, con số này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Tokyu. Ông Tsuri Yoshihiko của Becamex Tokyu cho biết: "Năm 2012, hầu như không có doanh nghiệp Nhật Bản nào cạnh tranh tại Việt Nam. Các công ty khác có lẽ nghĩ rằng 'Tokyu đang bị lừa'”. Tuy nhiên, đúng như dự đoán của Tokyu, Việt Nam đã đạt được tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và vẫn đang tiếp tục. Tokyu chọn Việt Nam vì đất nước này "giống với Nhật Bản trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế cao". Hai điểm tương đồng chính là chất lượng dân số và GDP. Tuổi trung bình của người dân Việt Nam là 33 tuổi, rất trẻ. Nhóm tuổi từ 15 đến 65 chiếm khoảng 67% dân số, và nhóm tuổi từ 5 đến 17 cũng chiếm hơn 20%. Biểu đồ dân số có hình dạng tam giác lý tưởng, cho thấy tiềm năng tăng dân số bền vững. Chất lượng dân số cao này là điểm tương đồng với Nhật Bản trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế cao. Ngoài ra, GDP của Việt Nam tương đương với Nhật Bản những năm 1970. Tokyu dự đoán Việt Nam sẽ đi theo đường cong tăng trưởng tương tự như Nhật Bản đã từng đạt được. Tại Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất cả nước với hơn 9 triệu dân. Mật độ dân số khoảng 4500 người/km2, tương đương với Fukuoka, Nhật Bản. Tháng 12 năm 2024, tuyến metro đầu tiên của cả nước sẽ được khánh thành, cho thấy tốc độ phát triển nhanh chóng của thành phố.

Mô hình căn hộ do Becamex Tokyu xây dựng trong khu đô thị mới Bình Dương.

Trong khi đó, tỉnh Bình Dương, nơi Tokyu đang phát triển đô thị, nằm cách Thành phố Hồ Chí Minh 30km về phía Bắc, về cơ bản là vùng ngoại ô. Mặc dù có nhiều khu công nghiệp lớn, nhưng việc phát triển đô thị vẫn đang trong giai đoạn đầu. Khu đô thị mới Bình Dương có diện tích khoảng 1000 ha. Tokyu tham gia vào dự án này và chịu trách nhiệm phát triển khoảng 100 ha, tương đương với hơn 21 sân vận động Tokyo Dome. Việc phát triển khu đô thị mới Bình Dương vẫn đang được tiến hành, và dự kiến sẽ hoàn thành sau hơn 10 năm nữa. Theo ông Tsuri, "Tỷ lệ hoàn thiện hiện tại tại khu vực Becamex Tokyu đang phát triển là khoảng 20%. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng từ 15.000 đến 20.000 căn hộ trong khu vực do công ty chúng tôi phụ trách".

Căn hộ cho thấy rõ sự nâng cao mức sống của người dân Việt Nam

Phòng ăn của MIDORI PARK The GLORY. Nằm ngay khi bước vào cửa.

Trong chuyến đi này, tôi đã được tham quan các căn hộ đã hoàn thiện và phòng mẫu. Một trong những đặc điểm của căn hộ MIDORI PARK The GLORY, thuộc phân khúc trung cấp tại khu đô thị mới Bình Dương, là phòng ăn và phòng khách nằm cùng không gian với cửa ra vào. Đây là kiểu thiết kế không phổ biến ở Nhật Bản, nhưng theo ông Tsuri, đây lại là kiểu thiết kế được ưa chuộng tại Việt Nam. Chiều cao trần nhà cũng là một đặc điểm riêng của Việt Nam. Căn hộ này có chiều cao trần 2,85m, cao hơn so với các căn hộ ở Nhật Bản. Giá một căn hộ tại MIDORI PARK The GLORY với 3 phòng ngủ dao động từ 25 đến 30 triệu yên Nhật, và chiều cao trần nhà tương đương với các căn hộ cùng tầm giá tại Việt Nam. Ngoài ra, ban công có chiều sâu 1,8m, điều không thường thấy ở Nhật Bản. Ngược lại, căn hộ cao cấp MIDORI PARK The TEN, khởi công vào tháng 2 năm 2024, có phòng ăn và phòng khách sử dụng ánh sáng tự nhiên, tạo nên không gian ấm cúng và sang trọng. Chiều cao trần nhà lên đến 3,5m, cao hơn nhiều so với các căn hộ trung cấp. Ông Tsuri cũng cho biết: "Tôi chưa từng thấy căn hộ nào có trần nhà cao hơn ở Việt Nam". Giá của một căn hộ 3 phòng ngủ khoảng 60 triệu yên Nhật. Sự xuất hiện của những căn hộ cao cấp này cho thấy rõ sự tăng trưởng kinh tế và sự nâng cao mức sống của người dân Việt Nam. Ở Nhật Bản, Tokyu nổi tiếng với việc xây dựng đường sắt và phát triển đô thị xung quanh đó. Tuy nhiên, tại khu đô thị mới Bình Dương, đường sắt vẫn chưa được xây dựng. Nhưng ông Tsuri cho biết: "Khi xây dựng tuyến Tokyu Denentoshi, chúng tôi đã bắt đầu thu mua đất để phát triển nhà ở trước khi xây dựng đường sắt, và môi trường ở khu đô thị mới Bình Dương cũng tương tự". Thực tế, hệ thống đường sắt ở Việt Nam chưa phát triển mạnh. Mặc dù có tuyến đường sắt kết nối các thành phố chính ở phía Bắc và phía Nam, nhưng các tuyến đường sắt kết nối giữa đô thị và ngoại ô hầu như chưa được xây dựng. Tuyến metro đầu tiên của cả nước sẽ được khánh thành vào tháng 12 năm 2024 tại Thành phố Hồ Chí Minh, gần tỉnh Bình Dương, nhưng việc phát triển vẫn đang trong giai đoạn đầu. Ông Tsuri cho biết: "Khu đô thị mới Bình Dương sẽ trở thành trung tâm khi mạng lưới đường sắt xung quanh Thành phố Hồ Chí Minh phát triển trong tương lai, và chúng tôi muốn xây dựng một thành phố có thể thu hút được đường sắt ngay từ bây giờ". Đó là lý do Tokyu đã quyết định đầu tư vào Việt Nam sớm hơn các công ty khác rất nhiều, vào năm 2012. Theo ông Tsuri, "Ngành nghề chính của Tokyu là phát triển đô thị". Phát triển nhà ở và đường sắt chỉ là những hoạt động kinh doanh riêng lẻ, và việc phát triển đô thị bao gồm cả hai lĩnh vực này mới là bản chất của Tokyu.

Nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào trung tâm thương mại

Bên trong trung tâm thương mại SORA gardens SC. Bên phải là Muji, bên trái là Aeon.

Việc phát triển tại khu đô thị mới Bình Dương cũng tuân theo bản chất của Tokyu. Becamex Tokyu không chỉ phát triển nhà ở mà còn phát triển các dự án khác, trong đó có trung tâm thương mại SORA gardens SC. Nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đã vào đây. Logo của Aeon, Uniqlo và Nitori được trưng bày ở lối vào, khiến người ta khó nhận ra đây là Việt Nam. Bước vào bên trong, ta sẽ nhìn thấy cửa hàng Aeon và Muji. Biển hiệu của cả hai cửa hàng giống hệt như ở Nhật Bản, và Aeon còn bán nhiều món ăn Nhật Bản như sushi, đến nỗi người ta dễ nhầm tưởng đây là Nhật Bản. Chỉ cần nhìn vào không gian nội thất cũng đủ thấy nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đã đầu tư vào khu đô thị mới Bình Dương. Ngoài ra, FamilyMart, Sukigaya, Mitsubishi Jisho Residence, ALSOK và Panasonic cũng đang hoạt động tại đây. Đặc biệt, Panasonic hợp tác chặt chẽ với Becamex Tokyu. Công ty cung cấp thiết bị điện cho các căn hộ do Becamex Tokyu xây dựng và đồ gia dụng cho các phòng mẫu. Panasonic cũng là nhà tài trợ cho sự kiện "Symphony of the Forest", do Becamex Tokyu tổ chức dành cho cư dân khu đô thị mới. Ông Tsuri cho biết: "Chỉ riêng Tokyu không thể truyền tải sức hấp dẫn của thành phố. Chúng tôi hợp tác với các đối tác để quảng bá khu đô thị mới và những nét quyến rũ của Nhật Bản đến tỉnh Bình Dương". Khi đi dạo quanh Thành phố Hồ Chí Minh, ta thường xuyên bắt gặp những biển hiệu của các doanh nghiệp Nhật Bản. Thiết kế của các biển hiệu này giống hệt như những biển hiệu mà ta thấy ở Nhật Bản, ví dụ như tại SORA Gardens SC. Nhiều sản phẩm bán tại các siêu thị Nhật Bản có bao bì bằng tiếng Nhật và dán thêm tem tiếng Việt. Điều này chứng tỏ Nhật Bản đã trở nên gần gũi với người dân Việt Nam như thế nào. Thành phố Hồ Chí Minh đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một đô thị hiện đại, nhưng khu đô thị mới Bình Dương vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Việc xây dựng đô thị tại đây của Becamex Tokyu cũng là một nỗ lực mang những nét quyến rũ của Nhật Bản đến vùng ngoại ô Việt Nam.