Cảnh nhân viên làm việc tại một nhà máy điện tử gia dụng ở Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. [Ảnh: Reuters = Yonhap News]

Dù chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến việc sản xuất tại Trung Quốc trở nên khó khăn hơn, các công ty Mỹ, trái với dự đoán, đã chọn "ở lại". Dấy lên lo ngại rằng các doanh nghiệp này có thể chuyển gánh nặng chi phí sang người tiêu dùng thay vì di chuyển cơ sở sản xuất về Mỹ.

Tờ Politico của Mỹ đưa tin vào ngày 31 tháng 8 (giờ địa phương) rằng: "Tổng thống Trump đã hứa rằng chính sách thương mại của ông sẽ chuyển hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang Mỹ", nhưng "cho đến nay, nhiều công ty Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc vẫn ở lại và không rút lui."

Theo khảo sát tháng 7 của Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ-Trung, khoảng hai phần ba số công ty Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc đã bày tỏ ý định duy trì các khoản đầu tư hiện có ở nước này.

Các doanh nghiệp tin rằng việc ở lại Trung Quốc là lựa chọn ít rủi ro nhất. Sự không chắc chắn trong chính sách thuế quan và thương mại của chính quyền Trump đang tạo ra tình thế mà họ không thể vội vàng chuyển địa điểm sản xuất.

Thuế quan ở Ấn Độ, Đông Nam Á: "Trung Quốc vẫn có lợi hơn"

Các mức thuế quan của Tổng thống Trump cũng tác động lớn đến các quốc gia Đông Nam Á, những nơi từng được coi là lựa chọn thay thế cho Trung Quốc. Việt Nam, Campuchia, Indonesia và các nước khác cũng phải chịu mức thuế quan song phương 19-20%, gần tương đương với mức thuế quan đang được hoãn áp dụng cho Trung Quốc (30%).

Đặc biệt, Ấn Độ bị áp thuế 50%, khiến chiến lược "Trung Quốc cộng một" của các công ty Mỹ nhằm rời Trung Quốc và đa dạng hóa chuỗi cung ứng bắt đầu lung lay. Tờ New York Times (NYT) đưa tin: "Việc Tổng thống Trump biến thuế quan thành vũ khí đã giáng đòn nặng nề hơn vào các doanh nghiệp Ấn Độ", và "nếu Mỹ cản trở, Ấn Độ sẽ buộc phải nhượng bộ hơn trong khi vẫn cạnh tranh với Trung Quốc."

Việc thiếu các biện pháp khuyến khích để các công ty tái sản xuất tại Mỹ cũng là một vấn đề. Ông Cameron Johnson, đối tác cấp cao của công ty tư vấn chuỗi cung ứng Tidalwave Solutions, chỉ ra rằng: "Mỹ không có hệ sinh thái khả thi về mặt tài chính, không có nhân tài, không có ưu đãi thuế và không có nguồn vốn."

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Mỹ phá sản liên tiếp… "Chuyển gánh nặng cho người tiêu dùng"

Thay vào đó, khả năng cao là gánh nặng sẽ được chuyển sang người tiêu dùng. Các nhà bán lẻ lớn như Target, Walmart, Home Depot đã giải thích với các nhà đầu tư trong báo cáo kết quả kinh doanh quý 2 (tháng 4-6) năm nay rằng chi phí do thuế quan đã tăng lên, và họ sẽ tăng giá bán lẻ trong tương lai.

Điều này có thể giáng đòn mạnh hơn vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhà bán lẻ đồ gia dụng At Home Group và công ty đồ chơi, văn phòng phẩm IG Design Group đã nộp đơn xin phá sản, viện dẫn thuế quan là nguyên nhân gây giảm doanh số.

Ông James Zimmerman, người từng là chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, cho biết: "Các doanh nghiệp nhỏ chỉ đơn thuần nhập hàng từ Trung Quốc sẽ không thể tiếp tục kinh doanh như vậy nữa", và "nhiều nhà cung cấp ở Trung Quốc đang cảnh báo rằng họ sẽ buộc phải ngừng hoạt động kinh doanh nếu không chuyển gánh nặng chi phí sang người tiêu dùng Mỹ."

Liên quan đến điều này, Politico chỉ ra rằng: "Các công ty lớn có sức mạnh thị trường để đàm phán giá với nhà cung cấp và khả năng hấp thụ một phần đáng kể chi phí thuế quan, nhưng cách làm này rất khó duy trì đối với các doanh nghiệp nhỏ lẻ."