Anh trai Isaku Sakaguchi trả lời phỏng vấn sau khi em trai Shimon Sakaguchi được công bố đoạt giải Nobel. Ảnh chụp người cha, ông Shoji, sáng ngày 8 tại thành phố Nagahama, tỉnh Shiga.

Hoàn cảnh đặc biệt của người cha

Giáo sư đặc nhiệm Sakaguchi Shimon (74 tuổi) của Đại học Osaka, người vừa được trao giải Nobel Sinh lý học hoặc Y học, theo đuổi con đường nghiên cứu một phần nhờ lời khuyên của người cha, ông Shoji, khi ông còn làm hiệu trưởng trường cấp ba của mình.

Tìm hiểu "tế bào T điều hòa" do ông Shimon Sakaguchi phát hiện

"Tôi nghĩ cha đã dùng nỗi day dứt từ thế giới bên kia để giúp em ấy giành được giải," ông Isaku (76 tuổi), anh trai của ông Sakaguchi và là cựu giáo viên trung học, chia sẻ sau khi em trai được công bố đoạt giải. Ông đã đến mộ của cha mẹ để báo tin vui mà họ hằng mong đợi.

Theo ông Isaku, ông Shoji từng theo học triết gia Shuzo Kuki tại Đại học Hoàng gia Kyoto (thời bấy giờ). Ông ấp ủ ước mơ trở thành nhà nghiên cứu triết học nhưng sau đó bị triệu tập vào cựu Quân đội Hoàng gia Nhật Bản. Trong Chiến tranh Trung-Nhật và Chiến tranh Thái Bình Dương, ông đã sử dụng khả năng ngôn ngữ của mình để công tác tại Indonesia và nhiều nơi khác.

Ông đã tham gia vào công tác xử lý hậu chiến tại Sài Gòn, Việt Nam (nay là Thành phố Hồ Chí Minh) và trở về Nhật Bản vào khoảng năm 1947. Để nuôi gia đình giữa thời kỳ khan hiếm lương thực, ông đã từ bỏ vị trí nghiên cứu tại đại học để trở thành giáo viên trung học tại quê nhà, tỉnh Shiga. Ông từng là hiệu trưởng Trường Trung học Nagahama Kita khi Shimon còn là học sinh.

Tại nhà, ông đã mạnh mẽ khuyến khích ba người con trai theo học ngành khoa học tự nhiên, nói rằng "nếu trở thành kỹ sư thì sẽ có thể kiếm sống được". Ông Isaku phỏng đoán rằng từ kinh nghiệm sống nhiều năm ở chiến trường, cha ông cũng có "nỗi lòng của một người làm cha" khi nghĩ rằng "nếu chẳng may chiến tranh xảy ra, những người học khoa học tự nhiên sẽ là những người cuối cùng bị gọi nhập ngũ".

Sự ra đi và sự chờ đợi

Năm 1977, ông Shoji qua đời, ngay sau khi cùng con trai đi tham quan Trung tâm Ung thư Aichi – nơi Shimon, sau khi bỏ học thạc sĩ tại Đại học Kyoto và từng trượt đại học một năm sau khi tốt nghiệp cấp ba, đã chuyển sang làm nghiên cứu sinh.

Trong khi đó, mẹ của ông, bà Yoshiko, người đã qua đời ở tuổi 104 vào tháng 1 năm ngoái, cũng rất mong chờ tin con trai đoạt giải mỗi năm kể từ khi tên của Shimon bắt đầu được nhắc đến như một ứng cử viên sáng giá. Ông Isaku nói: "Thật đáng tiếc khi bà chỉ thiếu hơn một năm, nhưng tôi tin mẹ cũng đang vui mừng ở thế giới bên kia."

Ước mơ được kế thừa và hiện thực hóa

Về thái độ kiên trì theo đuổi nghiên cứu của Shimon, ngay cả trong thời kỳ khó khăn khi thành quả nghiên cứu chưa được công nhận, ông Isaku cho biết em trai mình đã "thừa hưởng y nguyên từ cha". Ông vui mừng nói: "Cha tôi đã từ bỏ con đường nghiên cứu vì chiến tranh, nhưng tôi nghĩ rằng ước mơ của ông đã được thực hiện nhờ việc con trai ông đoạt giải Nobel."