Việc mở rộng các trường đào tạo nghề ra nước ngoài đang được Trung Quốc đẩy mạnh. Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã tăng cường xây dựng các trường đào tạo nghề ở các nước đang phát triển như châu Á và châu Phi. Chính phủ không tập trung phát triển trên toàn quốc, mà một số khu vực nhất định đang tích cực mở rộng ra nước ngoài. Đặc biệt, thành phố Thiên Tân gần Bắc Kinh và thành phố Liễu Châu thuộc Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây giáp biên giới Việt Nam đóng vai trò trung tâm, cùng với các tỉnh Sơn Đông, Giang Tô và Quý Châu cũng đã đạt được thành tựu trong việc mở rộng giáo dục nghề nghiệp ra nước ngoài.

Hệ thống giáo dục nghề nghiệp trưởng thành trong nước

Tại Trung Quốc, có rất nhiều trường đào tạo nghề. Trên phố, không hiếm khi bắt gặp các quảng cáo của trường nghề như "Trường chúng tôi dạy lắp ráp máy móc!". Tính đến năm 2023, số lượng trường nghề, bao gồm cả các trường chuyên nghiệp, đã vượt quá 11.000, với khoảng 35 triệu sinh viên đang theo học. Một hệ thống giáo dục nghề nghiệp quy mô lớn nhất thế giới, bổ sung cho giáo dục cao đẳng và đại học, cũng đã được hình thành. Mặc dù gần đây có tình trạng thiếu hụt nhân lực, nhưng mỗi năm Trung Quốc vẫn cung cấp khoảng 10 triệu lao động có kỹ năng cho xã hội.

Những sản phẩm "Made in China" lan rộng khắp thế giới không chỉ được hỗ trợ bởi nguồn nhân lực chất lượng cao tốt nghiệp đại học và sau đại học. Các kỹ năng lành nghề từ các trường chuyên nghiệp đóng vai trò quan trọng trong ngành sản xuất, các ngành công nghiệp mới nổi và ngành dịch vụ, chiếm hơn 70% tổng số nhân viên trong các lĩnh vực này. Số lượng trường đào tạo nghề nhiều đến mức cạnh tranh gay gắt giữa các thành phố, và xét đến thực trạng sản xuất hiện nay, lượng kiến thức chuyên môn về giáo dục nghề nghiệp đã được tích lũy đáng kể.

Việc mở rộng hệ thống giáo dục này ra nước ngoài chính là xu hướng hiện nay. Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp Trung Quốc đang mở rộng thị trường thông qua việc niêm yết sản phẩm trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới như Temu, Shein và AliExpress, hoặc thông qua các sản phẩm thông minh chuyên biệt dành cho thị trường nước ngoài. Đặc biệt, sau nhiệm kỳ thứ hai của chính quyền Trump, do rủi ro bị trừng phạt đối với Trung Quốc, xu hướng chuyển các cơ sở sản xuất ra nước ngoài cũng đang gia tăng. Trong bối cảnh này, việc mở rộng các trường đào tạo nghề ra nước ngoài đang được đẩy mạnh.

Thương hiệu giáo dục nghề nghiệp quốc tế "Công xưởng Lỗ Ban" mở rộng đến 23 quốc gia

Tại Thiên Tân, vào năm 2015, thương hiệu giáo dục nghề nghiệp quốc tế "Công xưởng Lỗ Ban" đã được thành lập như một phần của sáng kiến "Vành đai và Con đường". Đến nay, thương hiệu này đã có mặt tại tổng cộng 23 quốc gia (trong đó có 12 quốc gia ở châu Phi), với sự hợp tác giữa các tổ chức giáo dục Trung Quốc và địa phương để cùng phát triển các chương trình phù hợp với nhu cầu công nghiệp của từng quốc gia. Kết quả là, đã có hàng trăm khóa học được mở, đào tạo hơn 7.000 giáo viên của Công xưởng Lỗ Ban, 33.800 sinh viên đã theo học, và hơn 120.000 người đã được đào tạo kỹ năng.

Công xưởng Lỗ Ban đầu tiên được thành lập tại Ayutthaya, Thái Lan vào năm 2016. Ban đầu, khóa học chỉ tập trung vào cơ điện tử với quy mô 20 sinh viên, nhưng sau đó đã mở rộng sang các chương trình bao gồm IoT, bảo trì đường sắt, xe hơi thông minh, và đã đạt được tỷ lệ việc làm cao. Một ví dụ tương tự là Công xưởng Lỗ Ban ở tỉnh Punjab, Pakistan, đã phát triển hai chuyên ngành: công nghệ tự động hóa điện và công nghệ cơ điện tử. Sinh viên Pakistan đã học cách phun thuốc trừ sâu trên ruộng bằng máy bay không người lái. Tại Công xưởng Lỗ Ban ở Kenya, một môi trường học tập lập trình và huấn luyện robot hình người (robot đi bằng hai chân) đã được thiết lập.

Các lĩnh vực hậu cần và giao thông vận tải mang đậm màu sắc của sáng kiến Vành đai và Con đường hơn. Tại Uzbekistan ở Trung Á, các chuyên ngành quản lý hậu cần hiện đại và công nghệ thông tin đã được thiết lập, cùng với việc xây dựng phòng thí nghiệm mô phỏng hậu cần thông minh, cho phép sinh viên Uzbekistan trải nghiệm và học hỏi toàn bộ quy trình vận hành hậu cần thông minh. Ngoài ra, tại Djibouti ở châu Phi, hai chương trình giáo dục về kỹ thuật đường sắt và quản lý vận hành đường sắt đã được triển khai, góp phần đào tạo nhân lực chịu trách nhiệm vận hành tuyến đường sắt điện khí hóa quốc tế đầu tiên của châu Phi, tuyến Addis Ababa-Djibouti.

Liễu Châu hiện là một thành phố thí điểm với 25 trường chuyên nghiệp và khoảng 140.000 sinh viên. Thành phố đang thúc đẩy giáo dục nghề nghiệp song song với việc mở rộng toàn cầu của các doanh nghiệp có trụ sở tại Liễu Châu như tập đoàn máy xây dựng Liugong, các nhà sản xuất ô tô SAIC-GM-Wuling và Dongfeng Liuzhou Motor. Thiết kế khóa học và phát triển tài liệu giảng dạy hoàn toàn dựa trên nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, với kết quả nghiên cứu được hệ thống hóa và chuyển thành tài liệu giảng dạy. Hơn nữa, để đáp ứng nhu cầu của từng quốc gia, các tài liệu này còn được dịch sang nhiều ngôn ngữ nước ngoài, bao gồm các ngôn ngữ của các nước ASEAN.