Kim Jong Un 'tự dàn dựng' ngoại giao hạt nhân và đa phương

Tổng Bí thư Kim Jong Un (giữa) duyệt binh quân sự. (Từ trái sang) Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, (từ phải sang) Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Medvedev = Trích từ báo Rodong Sinmun ngày 11 tháng 10.

Chuỗi sự kiện kỷ niệm 80 năm thành lập Đảng Lao động Triều Tiên (ngày 10 tháng 10) đã trở thành một sân khấu đan xen giữa lễ kỷ niệm và biểu dương sức mạnh. Bên cạnh các “nhân vật số 2” của Trung Quốc và Nga, các nhà lãnh đạo từ những quốc gia bạn bè truyền thống như Việt Nam và Lào cũng được mời đến, nhằm nhấn mạnh rằng Triều Tiên “đang dẫn dắt ngoại giao đa phương”. Đồng thời, thông qua cuộc duyệt binh hoành tráng phô diễn sức mạnh hạt nhân, Triều Tiên tìm cách biến việc “sở hữu hạt nhân” thành một thực tế đã rồi, gây áp lực lên Mỹ. Hơn nữa, việc yêu cầu các yếu nhân quốc tế đến thăm “thánh địa” của Triều Tiên – tất cả những điều đó có thể coi là một màn dàn dựng chiến lược của Bình Nhưỡng.

Ngoại giao đa phương dựa trên kinh nghiệm từ Trung Quốc

Trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 80 năm, Triều Tiên đã đón tiếp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Medvedev (cựu Tổng thống), cùng với các nhà lãnh đạo và cấp lãnh đạo từ các quốc gia khác như Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm (lãnh đạo tối cao của Việt Nam) và Chủ tịch nước Lào Thongloun.

Theo những hình ảnh từ Đài Truyền hình Trung ương Triều Tiên, Tổng Bí thư Đảng Lao động Triều Tiên Kim Jong Un dường như đã đón tiếp các yếu nhân này một cách thành thạo và tự tin. Cảnh tượng này gợi nhớ đến hình ảnh Chủ tịch Tập Cận Bình tại lễ kỷ niệm 80 năm Chiến thắng trong Chiến tranh chống Nhật và duyệt binh được tổ chức tại Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh vào ngày 3 tháng 9 năm nay. Có lẽ Tổng Bí thư Kim đã học cách thể hiện vai trò chủ nhà trong ngoại giao đa phương từ phong thái của Chủ tịch Tập. Những cảnh tượng như vậy có thể dàn dựng để cho thấy rằng “Triều Tiên không bị cô lập mà là một quốc gia chiếm một vị trí trên trường quốc tế”.

Trích từ trang nhất báo Rodong Sinmun ngày 11 tháng 10, đưa tin về việc các nhà lãnh đạo quốc gia được mời đến viếng Cung điện Mặt trời Kumsusan.

Điều mà người viết bài chú ý là việc Bình Nhưỡng yêu cầu các khách mời danh dự đến thăm Cung điện Mặt trời Kumsusan, nơi an táng thi hài Chủ tịch Kim Il Sung và Tổng Bí thư Kim Jong Il, cũng như viếng Mangyongdae, quê hương của Chủ tịch Kim Il Sung.

Các phái đoàn từ các quốc gia đã đến những không gian biểu tượng của “triều đại Kim” này, dâng hoa và cúi đầu thật sâu. Việc các nhà lãnh đạo của các quốc gia xã hội chủ nghĩa như Trung Quốc và Việt Nam thể hiện hình ảnh viếng thăm những địa điểm này, có thể phát đi thông điệp chính trị ra bên ngoài rằng “Triều Tiên vẫn là hạt nhân của phe xã hội chủ nghĩa”. Trong nước, Triều Tiên muốn thể hiện mình là một “quốc gia lấy triều đại Kim làm trung tâm” được các nhà lãnh đạo nước ngoài công nhận, với ý đồ kiềm chế mọi chỉ trích đối với chế độ Kim Jong Un và biểu dương lòng trung thành, phục tùng.

Việc “nhân vật số 2” của Trung Quốc và Nga cùng tham gia duyệt binh cũng mang tính biểu tượng. Mặc dù về mặt hình thức không phải là “người đứng đầu”, nhưng đây tiếp tục là một màn dàn dựng nhằm thể hiện sự đoàn kết ba nước Triều Tiên, Trung Quốc và Nga ra cả trong và ngoài nước, nối tiếp từ sân khấu Thiên An Môn. Bằng cách dàn dựng hình ảnh đứng ngang hàng với Trung Quốc và Nga, hai cường quốc hạt nhân được công nhận bởi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), Triều Tiên làm nổi bật sự hiện diện của chính mình như một “quốc gia sở hữu hạt nhân” – Bình Nhưỡng lại một lần nữa phơi bày tham vọng này.

Thông điệp về một 'quốc gia hạt nhân' được gửi gắm qua cuộc duyệt binh

Trong cuộc duyệt binh, điểm nhấn của chuỗi sự kiện kỷ niệm 80 năm, tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) thế hệ mới “Hwasong-20” đã lần đầu tiên được công khai. Đài Truyền hình Trung ương Triều Tiên tự hào gọi đây là “hệ thống vũ khí chiến lược hạt nhân mạnh nhất”, phô diễn khả năng tấn công lục địa Mỹ. Điểm đặc trưng là bệ phóng di động khổng lồ với 11 trục (22 bánh xe) và hình dạng đầu đạn tròn như quả bóng đá bị cắt đôi. Điều này cho thấy khả năng trang bị phương tiện tái nhập khí quyển mang nhiều đầu đạn (MIRV) có thể chứa nhiều đầu đạn.

Tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) thế hệ mới “Hwasong-20” được công bố trong cuộc duyệt binh quân sự = Trích từ báo Rodong Sinmun ngày 11 tháng 10.

Triều Tiên đã phát triển nhiều loại ICBM khác nhau, nhưng chưa từng thực hiện thử nghiệm phóng ở góc độ bình thường hoặc thử nghiệm tái nhập khí quyển. Mặc dù vậy, họ vẫn tiếp tục phô diễn sự tiến bộ kỹ thuật và cố gắng biến việc sở hữu hạt nhân thành một thực tế đã rồi. Điều đáng chú ý nữa là tên lửa đạn đạo tầm ngắn siêu thanh “Hwasong-11m”. Đây là phiên bản cải tiến của KN-23 (phiên bản Iskander của Triều Tiên), được cho là cực kỳ khó đánh chặn do trang bị phương tiện lướt siêu thanh. Nó được định vị là “vũ khí hướng tới Hàn Quốc”, đối trọng với “Hwasong-20” nhắm vào lục địa Mỹ, tượng trưng cho cấu trúc răn đe chiến lược của Triều Tiên.

Tuy nhiên, nhiều loại vũ khí mà Triều Tiên phô diễn có hiệu suất chưa rõ ràng và dường như còn nhiều thách thức kỹ thuật chồng chất. Đặc biệt, việc đạt được công nghệ tái nhập khí quyển và công nghệ đa đầu đạn vẫn chưa được xác nhận, và có lẽ sẽ mất thêm thời gian để khả năng tấn công lục địa Mỹ trở thành hiện thực.

Ngoài ra, một điểm đáng chú ý nữa là sự xuất hiện của các đơn vị tác chiến đặc biệt được phái đến tham chiến trong cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Trong bài phát biểu, Tổng Bí thư Kim đã ca ngợi “tinh thần chiến đấu anh hùng được thể hiện trên chiến trường nước ngoài vì công lý quốc tế và hòa bình đích thực”, nhấn mạnh thành tích điều quân mà theo đó khoảng 2.000 người đã tử trận là một “chiến thắng”. Mặc dù số lượng người tử trận và thực tế kết quả chiến đấu chưa rõ ràng, nhưng mục đích phô trương mối liên kết quân sự với Nga là rất rõ ràng. Cuộc diễu binh của các đơn vị được phái đi cũng có thể coi là một áp lực nhằm thúc đẩy Nga chi trả cho sự hỗ trợ này.

Bài phát biểu của Tổng Bí thư Kim tại cuộc duyệt binh mang tính kiềm chế, không có lời lẽ chỉ trích đích danh Mỹ và Hàn Quốc. Điều này được cho là do sự cân nhắc ngoại giao đối với các quốc gia khách mời và một đánh giá chiến lược hướng tới các cuộc đối thoại Mỹ-Triều trong tương lai. Việt Nam cũng có mối quan hệ sâu sắc với Mỹ, nên có lẽ Triều Tiên cũng cân nhắc rằng việc chỉ trích Mỹ một cách trắng trợn là không phù hợp về mặt nghi thức ngoại giao. Ngoài ra, tại Hội nghị Nhân dân Tối cao vào tháng 9 năm nay, Tổng Bí thư Kim đã nói rằng “có những kỷ niệm đẹp với Tổng thống Mỹ Trump”, ám chỉ khả năng tái ngộ. Trên thực tế, lẽ ra chỉ có “ký ức cay đắng” như sự thất bại của hội nghị thượng đỉnh Hà Nội. Tuy nhiên, việc ông cố ý nói về “những kỷ niệm đẹp” có lẽ là để gửi tín hiệu rằng “sẵn sàng đối mặt trở lại”, và với điều kiện là “sự công nhận sở hữu hạt nhân”, ông muốn ép buộc đối phương nhượng bộ.