Bà Liz Goodwin của Champions12.3 thuyết trình về lãng phí thực phẩm và tác động của biến đổi khí hậu tại một hội nghị ở New York (ảnh do tác giả chụp)

Vào ngày 29 tháng 9 năm 2025, tại hội thảo do Hiệp hội Nhà hàng Bền vững Nhật Bản tổ chức, tôi đã có bài phát biểu với chủ đề "Lãng phí thực phẩm: Suy nghĩ về hệ thống thực phẩm bền vững – Nhà hàng, nhà phân phối và nhà sản xuất có thể làm gì?".

Ngày này trùng với "Ngày Quốc tế Nhận thức về Tổn thất và Lãng phí Thực phẩm" do Liên Hợp Quốc quy định, nên tôi đã viết một bài báo liên quan trên Yahoo! News.

Sau bài phát biểu, một người rất am hiểu về các vấn đề môi trường và đã cống hiến nhiều năm cho cả doanh nghiệp và trường đại học, đã bày tỏ sự không hài lòng về một bình luận được viết trong bài báo đó (còn gọi là bình luận Yahoo!).

Bình luận đó viết rằng "Lãng phí thực phẩm càng nhiều càng thể hiện sự giàu có của quốc gia đó".

Liệu điều đó có thực sự đúng không?

"Lãng phí thực phẩm" xảy ra ở mức độ tương đương không chỉ ở các nước thu nhập cao mà còn ở các nước thu nhập thấp và trung bình

Tóm lại, không phải vậy.

Lãng phí thực phẩm xảy ra không chỉ ở các quốc gia có thu nhập cao mà còn ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Ví dụ, do cơ sở hạ tầng kém phát triển như thiếu thiết bị làm lạnh, đông lạnh hoặc hệ thống logistics không hoàn chỉnh, nông sản có thể bị hư hỏng trên đường vận chuyển từ nông trại ra thị trường.

Điều này đã được đề cập trong Báo cáo của UNEP (Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc) năm 2024 và cả báo cáo trước đó vào năm 2021.

Báo cáo năm 2021 cho biết mặc dù không thu thập đủ dữ liệu từ các quốc gia thu nhập thấp, nhưng lượng thực phẩm lãng phí cấp hộ gia đình ở các quốc gia thu nhập trung bình là 91 kg mỗi người mỗi năm (201 pound), trong khi ở các quốc gia thu nhập trung bình cao là 76 kg và ở các quốc gia thu nhập cao là 79 kg.

Nói cách khác, lượng lãng phí thực phẩm không tỷ lệ thuận với mức thu nhập.

Indonesia, quốc gia lãng phí thực phẩm nhiều nhất Đông Nam Á, đứng thứ 8 thế giới

Ngày 30 tháng 9 năm 2025, trong khuôn khổ dự án ASEAN của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản, tôi đã thuyết trình tại Đại học Nông nghiệp Bogor, Indonesia, về cách giảm lãng phí thực phẩm bằng cách ứng dụng IoT.

Dưới đây là một phần tài liệu tôi đã sử dụng trong buổi thuyết trình.

Lượng lãng phí thực phẩm của Indonesia đứng thứ 8 trên thế giới.

Việt Nam đứng thứ 16 thế giới, Thái Lan thứ 20, Myanmar thứ 30, Philippines thứ 43, Malaysia thứ 49, Campuchia thứ 72, Lào thứ 103, Singapore thứ 123, Đông Timor thứ 155, Brunei thứ 176.

Tài liệu thuyết trình tôi đã sử dụng tại Đại học Nông nghiệp Bogor, Indonesia, vào ngày 30 tháng 9 năm 2025 (ảnh chụp màn hình của tác giả)

Singapore, một “quốc gia thu nhập cao”, có lượng lãng phí thực phẩm đứng thứ 123 thế giới

Theo phân tích của Ngân hàng Thế giới, trong bảng trên, Singapore là một 'quốc gia thu nhập cao' nhưng lượng lãng phí thực phẩm lại thấp, đứng thứ 123 thế giới. Ngay cả khi xét lượng lãng phí thực phẩm bình quân đầu người, Myanmar và Lào còn lãng phí nhiều hơn Singapore, chứng tỏ lượng lãng phí thực phẩm không tỷ lệ thuận với sự giàu có của quốc gia.

Phân loại mức thu nhập của Ngân hàng Thế giới (Blog của Ngân hàng Thế giới)

Người bình luận đã phát biểu như sau:

• Lãng phí thực phẩm càng nhiều càng thể hiện sự giàu có của quốc gia đó.
• Vật chất dư thừa đến mức có thể vứt bỏ chứng tỏ sự giàu có, nên lãng phí là điều tất yếu.
• Các nước đang phát triển không gặp vấn đề như vậy, vì xã hội còn thiếu thốn nên không có gì để vứt bỏ.
• Quan niệm lãng phí thực phẩm = điều xấu là một điều kỳ lạ.

Tuy nhiên, như đã đề cập ở trên, tất cả những điều này đều sai.

Lãng phí thực phẩm không chỉ là vấn đề của các nước giàu

Khi so sánh lượng lãng phí thực phẩm từ hộ gia đình ở các quốc gia thu nhập cao, thu nhập trung bình cao và thu nhập trung bình thấp, chỉ có sự chênh lệch trung bình khoảng 7kg/người.

Ở các nước nóng, lượng thực phẩm bị lãng phí rất nhiều. Điều này là do lượng tiêu thụ thực phẩm tươi sống cao và hệ thống thiết bị làm lạnh, đông lạnh (chuỗi lạnh) chưa hoàn chỉnh.

Dựa trên những dữ liệu này, báo cáo của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc đã kết luận rằng "lãng phí thực phẩm không chỉ là vấn đề của các nước giàu".

Trung tâm Thông tin Liên Hợp Quốc cũng cho biết:

Vấn đề này không giới hạn ở các quốc gia giàu có. Kể từ khi 'Báo cáo chỉ số lãng phí thực phẩm 2021' được công bố và phạm vi dữ liệu gần như tăng gấp đôi, khoảng cách giữa các quốc gia giàu và nghèo đã càng được thu hẹp.

Tóm lại,

"Lãng phí thực phẩm càng nhiều thì quốc gia đó càng giàu" là không đúng.

Không có mối tương quan giữa lãng phí thực phẩm và mức độ phát triển kinh tế.