Mỹ và Trung Quốc đã nhất trí về một "khuôn khổ" cho thỏa thuận thương mại vào ngày 26, chuẩn bị cho cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến diễn ra trong tuần này. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã công bố thông tin này.
Ông Bessent nói với CBS, đối tác của BBC tại Mỹ, rằng khuôn khổ này bao gồm "thỏa thuận cuối cùng" về hoạt động kinh doanh của ứng dụng chia sẻ video "TikTok" tại Mỹ, cũng như việc Trung Quốc trì hoãn các hạn chế xuất khẩu đất hiếm.
Ông cũng cho biết thêm rằng các biện pháp thuế quan 100% mà ông Trump dự kiến áp đặt lên các sản phẩm của Trung Quốc sẽ không được thực hiện. Ngược lại, Trung Quốc sẽ nối lại việc mua số lượng lớn đậu nành từ Mỹ.
Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, Mỹ và Trung Quốc, đang cố gắng tránh leo thang thêm cuộc chiến thương mại.
Ông Trump và ông Tập dự kiến sẽ hội đàm trực tiếp vào ngày 30 tại Hàn Quốc, nước chủ nhà của Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC).
Ông Bessent đã hội đàm với các quan chức cấp cao Trung Quốc bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Malaysia. Phía Trung Quốc cho biết các cuộc thảo luận diễn ra "mang tính xây dựng". Ông Trump cũng tham dự Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN như một phần trong chuyến công du châu Á của mình.
Ông Bessent giải thích rằng Mỹ và Trung Quốc đã "nhất trí về một khuôn khổ thực chất để chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh". Ông nói thêm: "Thuế quan có thể sẽ được tránh".
Chính phủ Trung Quốc ra tuyên bố cho biết các đội đàm phán của hai nước đã "đạt được thỏa thuận cơ bản về các sắp xếp nhằm giải quyết những lo ngại của mỗi bên".
Trung Quốc nói thêm: "Hai nước đã đồng ý sẽ tiếp tục hoàn thiện các chi tiết cụ thể trong tương lai".
Chiến lược thuế quan của Tổng thống Trump
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump đã áp đặt hoặc đe dọa áp đặt thuế quan rộng rãi lên hàng nhập khẩu nước ngoài, với lý do nhằm khôi phục ngành sản xuất và việc làm trong nước Mỹ. Kết quả là, nhiều quốc gia, bao gồm cả Vương quốc Anh, đã ký kết các thỏa thuận thương mại mới với Mỹ.
Trong bối cảnh đó, ông Trump đã gây áp lực lên Trung Quốc bằng cách đe dọa áp đặt các biện pháp thuế quan khắc nghiệt nhất. Trung Quốc cũng đã có các biện pháp trả đũa, nhưng lần này, hai nước đã đồng ý tạm hoãn áp thuế trong khi tiếp tục đàm phán về một thỏa thuận thương mại.
Tuy nhiên, vào đầu tháng này, ông Trump đã phản đối việc Trung Quốc tăng cường kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, vốn rất cần thiết cho việc sản xuất thiết bị điện tử. Ông đã tuyên bố sẽ áp thêm 100% thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc kể từ tháng 11. Ông Trump cáo buộc Trung Quốc "trở nên rất thù địch" và "đang cố gắng bắt thế giới làm con tin".
Trung Quốc cung cấp khoảng 90% lượng đất hiếm của thế giới. Đất hiếm là nguyên liệu không thể thiếu trong việc sản xuất nhiều loại thiết bị điện tử, từ tấm pin mặt trời đến điện thoại thông minh, và việc cung cấp đất hiếm cho các nhà sản xuất Mỹ đã trở thành một quân bài đàm phán quan trọng.
Khi ông Trump tăng thuế đối với các sản phẩm Trung Quốc vào đầu năm nay và Trung Quốc tăng cường hạn chế xuất khẩu, nhiều công ty Mỹ phụ thuộc vào đất hiếm đã lên tiếng phản đối.
Ông Bessent cho biết vào ngày 26 trên chương trình "This Week" của kênh ABC rằng Trung Quốc sẽ "trì hoãn (các hạn chế) trong một năm trong khi xem xét lại" về các hạn chế đất hiếm của Trung Quốc.
Vấn đề Đậu nành
Một vấn đề tranh chấp khác là đậu nành. Trung Quốc là nước nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới, nhưng khi chiến tranh thương mại leo thang, Trung Quốc đã ngừng hoàn toàn việc nhập khẩu đậu nành từ Mỹ, gây thiệt hại cho nông dân Mỹ.
Ông Bessent ngụ ý rằng cuộc tẩy chay đậu nành có thể sẽ sớm kết thúc, nhưng không tiết lộ chi tiết.
"Trên thực tế, bản thân tôi là một nông dân trồng đậu nành, nên tôi cảm nhận được nỗi đau này... Tôi nghĩ chúng tôi đã giải quyết được những lo ngại của nông dân", ông Bessent nói trên "This Week". "Khi thỏa thuận với Trung Quốc được công bố, nông dân trồng đậu nành của Mỹ chắc chắn sẽ rất hài lòng với triển vọng cho mùa vụ này và vài mùa tới."
Thỏa thuận về TikTok
Ông Bessent cũng cho biết một thỏa thuận về hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ đã đạt được, và ông Trump cùng ông Tập dự kiến sẽ "hoàn tất thỏa thuận đó" vào ngày 30.
Mỹ đã yêu cầu tách hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ khỏi công ty mẹ ByteDance của Trung Quốc do lo ngại về an ninh quốc gia.
TikTok trước đây đã nhận được thông báo rằng có thể bị đóng cửa nếu không bán hoạt động kinh doanh tại Mỹ. Tuy nhiên, ông Trump đã bốn lần gia hạn việc thực thi lệnh cấm TikTok để thúc đẩy đàm phán. Hạn chót đã được gia hạn trở lại đến tháng 12.
Tháng trước, Nhà Trắng đã công bố chính sách rằng trong hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ, một công ty Mỹ nên quản lý thuật toán và 6 trong số 7 thành viên hội đồng quản trị nên là người Mỹ.
Ông Trump đã từng kêu gọi cấm TikTok tại Mỹ trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, nhưng sau đó đã thay đổi lập trường. Trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, ông đã sử dụng TikTok phổ biến này để mở rộng sự ủng hộ từ giới trẻ.
Các thỏa thuận thương mại khác tại Đông Nam Á
Chính phủ Mỹ cũng thông báo vào ngày 26 rằng họ đã ký kết các hiệp định thương mại với Malaysia và Campuchia. Một khuôn khổ thỏa thuận thương mại cũng đã đạt được với Thái Lan và Việt Nam.
Các khu vực này phụ thuộc nhiều vào thương mại với Mỹ và là một trong những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ các biện pháp thuế quan của ông Trump.
Mỹ vẫn có kế hoạch duy trì thuế quan lên tới 20% đối với sản phẩm của các quốc gia này, nhưng có thể có các biện pháp ngoại lệ cho một số sản phẩm.
"Mỹ hoàn toàn ủng hộ các bạn và sẽ tiếp tục là một đối tác mạnh mẽ trong nhiều thế hệ tới. Đây là thông điệp của chúng tôi gửi đến các quốc gia Đông Nam Á", ông Trump nói tại Malaysia, quốc gia đầu tiên trong chuyến công du châu Á của ông.
Ông Trump đã ký biên bản ghi nhớ về thương mại khoáng sản quan trọng với Thái Lan và Malaysia. Điều này sẽ giúp Mỹ mở rộng các nguồn cung cấp đất hiếm và các kim loại khác ngoài Trung Quốc.
Ông Trump cũng thông báo rằng đã đạt được thỏa thuận khung với Campuchia và Thái Lan để giao dịch nhiều sản phẩm hơn.
Mỹ và Việt Nam đã công bố việc đạt được khả năng tiếp cận thương mại "chưa từng có" giữa hai nước. Việt Nam cũng đã đồng ý mua máy bay phản lực Boeing và nông sản Mỹ trị giá hơn 8 tỷ USD từ Mỹ.