Phái Phúc Âm: Nhóm tôn giáo vượt ngoài rào cản giáo đoàn và nhà thờ truyền thống

Vai trò thiết yếu để hiểu về nước Mỹ, theo nhà khoa học chính trị Karube Tadashi

“Cuộc gặp gỡ với sách” là một trải nghiệm tuyệt vời, nơi chúng ta tiếp xúc với kiến thức và giá trị mới, đồng thời là cơ hội để làm phong phú thêm cuộc sống (Ảnh: Ban Ảnh và Video – Matsunaga Takuya).

Trong chuyên mục “Không thể không đọc” giới thiệu những cuốn sách được các nhân vật nổi tiếng trong nhiều lĩnh vực quan tâm. Lần này, nhà khoa học chính trị Karube Tadashi giới thiệu cuốn sách 『福音派　終末論に引き裂かれるアメリカ社会』（“Phái Phúc Âm: Xã hội Mỹ bị xé nát bởi thuyết mạt thế”, của Kato Yoshiyuki). Trích từ số AERA ngày 6 tháng 10 năm 2025.

Tổng thống Donald Trump, người đã hai lần giữ chức Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ và gây ra nhiều hỗn loạn trên thế giới. Không ít lần, trong các báo cáo của truyền thông Nhật Bản, chúng ta thấy cái tên “Kitô hữu thuộc phái Phúc Âm” được nhắc đến như một cơ sở ủng hộ mạnh mẽ cho ông.

Tuy nhiên, mặc dù biết rằng phái Phúc Âm là một lực lượng quan trọng, nhưng họ là một nhóm tín ngưỡng như thế nào? Họ khác gì so với những người bảo thủ hay những người theo chủ nghĩa chính thống mà chúng ta thường nghe đến? Đây là một cuốn sách tổng quan giúp giải đáp những câu hỏi đó một cách dễ hiểu.

Phái Phúc Âm thuộc về nhóm Tin lành phổ biến ở Mỹ, nhưng họ là một nhóm tôn giáo vượt ra ngoài rào cản của các giáo đoàn và nhà thờ truyền thống. Nếu chỉ tính riêng những người Phúc Âm da trắng, hơn 80% trong số họ đã bỏ phiếu cho Trump trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Họ cũng phát sóng các chương trình riêng trên TV và Internet, ảnh hưởng đến cả chủng loại hàng hóa trong các siêu thị lớn, và có tác động rộng rãi đến đời sống hàng ngày.

Bối cảnh chính trị hóa của Phái Phúc Âm

Tác giả Kato Yoshiyuki nhìn thấy bối cảnh đằng sau sự chính trị hóa của phái Phúc Âm, vượt ra khỏi khuôn khổ tín ngưỡng Kitô giáo, từ giữa những năm 1970 là những biến động xã hội và văn hóa lớn lúc bấy giờ:

• Suy thoái kinh tế sau khủng hoảng dầu mỏ.
• Vết thương tinh thần do thất bại kép trong Chiến tranh Việt Nam và các cuộc nổi dậy của sinh viên thập niên 60.
• Sự hỗn loạn về đạo đức do văn hóa phản kháng mới mang lại.

Để giải cứu mọi người khỏi những lo lắng này, phái Phúc Âm, dựa trên thế giới quan mạt thế, đã chuyển hướng sang một phong trào nhằm nhuộm màu Kitô giáo cho chính luật pháp và chính trị của Mỹ, và đã thành công trong việc mở rộng ảnh hưởng.

Tuy nhiên, Kato cũng lưu ý rằng, mặt khác, phái Phúc Âm vào những năm 1950 từng đóng vai trò là một phần của “tôn giáo công dân” hỗ trợ không gian công cộng tự do, và cũng có một số ít “phái đối lập” có quan điểm tự do hơn về phân biệt chủng tộc và tấn công tình dục.

Thực chất, kể từ Tuyên ngôn Độc lập, hệ thống chính trị của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ về mặt ý niệm đã gắn liền với Kitô giáo. Dưới một truyền thống chính trị độc đáo đối với một quốc gia hiện đại, các hoạt động của phái Phúc Âm, cùng với những tranh luận liên tục trong đó, vẫn tồn tại mạnh mẽ. Việc hiểu rõ thực trạng này là điều không thể thiếu để suy nghĩ về nước Mỹ và các mối quan hệ quốc tế của nước này.