Phim 'Ngày Mai Sẽ Tốt Hơn' khắc họa khó khăn của cư dân nước ngoài và mong muốn ngăn chặn 'sự chia rẽ xã hội'
'Ngày Mai Sẽ Tốt Hơn' ©︎ Fuji TV
Tập 6 của bộ phim 'Ngày Mai Sẽ Tốt Hơn' (đài Fuji TV) đã đề cập đến trường hợp trẻ em không rõ nơi cư trú, đồng thời khắc họa những khó khăn của cư dân nước ngoài là nguyên nhân sâu xa của vấn đề này.
Vấn đề trẻ em không rõ nơi cư trú
Tsubasa (Fukuhara Haruka) và đồng nghiệp đã nhận được thông báo từ cảnh sát và bảo hộ cậu bé 7 tuổi Ichinose Shu (Tani Haru), người đã đột nhập trái phép vào trường tiểu học. Dù tên và tuổi của cậu bé nhanh chóng được xác định qua lời khai của chính cậu, nhưng khi đến địa chỉ đăng ký trên phiếu cư trú, họ phát hiện gia đình đã chuyển đi.
Shu là một “đứa trẻ biến mất”, theo cách gọi thông thường, vì cậu bé di chuyển cùng cha mẹ và sống lang thang ở nhiều nơi, không theo địa chỉ đăng ký cư trú. Về mặt pháp lý, đây là trường hợp trẻ em không rõ nơi cư trú. Các lý do khiến trẻ em không rõ nơi cư trú bao gồm việc bỏ trốn do nợ nần hoặc tránh bạo lực gia đình từ người bạn đời. Nói cách khác, trẻ em không rõ nơi cư trú không phải là một vấn đề đơn lẻ mà là kết quả của sự chồng chéo giữa nhiều vấn đề khác nhau như nghèo đói và bạo lực gia đình.
Hoàn cảnh của người mẹ Việt Nam Lin
Tsubasa và Kurata (Hayashi Kento) đã xác định được nơi ở của mẹ Shu, Lin (Phong Chi), qua các cuộc phỏng vấn với hàng xóm và tìm hiểu sự việc. Lin là người Việt Nam, đã kết hôn với một người chồng Nhật Bản nhưng ly hôn cách đây một năm. Do khả năng tiếng Nhật còn hạn chế, việc thay đổi địa chỉ trên phiếu cư trú và thủ tục nhập học của Shu đã bị đình trệ. Tsubasa và đồng nghiệp đã hỗ trợ Lin để mẹ con cô có thể sống cùng nhau trở lại, nhưng họ lại phải đối mặt với một rào cản lớn hơn.
Lin đã mất tư cách lưu trú với vai trò vợ của công dân Nhật Bản ngay khi ly hôn với chồng. Cô cần phải chuyển đổi sang một tư cách lưu trú khác trong vòng sáu tháng nhưng không thể thực hiện thủ tục do không đủ tiền nộp phí. Vì vậy, khả năng cô bị trục xuất do quá hạn lưu trú đã xuất hiện. Trong trường hợp đó, Shu, một đứa trẻ sinh ra và lớn lên ở Nhật Bản, sẽ phải đối mặt với hai lựa chọn: sống với Lin ở một đất nước mà cậu không biết ngôn ngữ, hoặc ở lại Nhật Bản một mình và sống trong một cơ sở bảo trợ xã hội.
Sự liên hệ với chính sách nhập cư và nạn bài ngoại
Thật trùng hợp, chính sách về người nước ngoài vừa là một trong những vấn đề trọng tâm trong cuộc bầu cử Thượng viện diễn ra vào tháng trước. Trong đó, có những đảng chính trị đã đặc biệt nhấn mạnh các hành vi bất hợp pháp của người nước ngoài, bao gồm cả những người lưu trú bất hợp pháp, và cam kết tăng cường trấn áp. Điều này đã gây ra làn sóng bài ngoại. Họ cho rằng những người nước ngoài vi phạm pháp luật và gây rối trật tự xã hội Nhật Bản cần phải bị trục xuất. Tuy nhiên, khi phân tích sâu hơn nguyên nhân đằng sau các tội phạm do người nước ngoài gây ra, thường thì chính cách thức vận hành của xã hội Nhật Bản lại là nguyên nhân.
Định kiến xã hội và sự cô lập
Lin quả thực đã vi phạm luật pháp Nhật Bản, nhưng có nhiều lý do đằng sau đó. Một là, dù người chồng Nhật Bản ly hôn do lỗi của mình, anh ta vẫn trì hoãn việc chi trả tiền cấp dưỡng nuôi con, đẩy mẹ con Lin vào tình cảnh nghèo khó.
Và một lý do khác là sự cô lập xã hội do định kiến và phân biệt đối xử gây ra. Lin không có ai để nhờ cậy khi gặp khó khăn trong các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, cô không phải là người tự cô lập bản thân khỏi xã hội. Khi Hachimura (Kazama Shunsuke) và Nobuko (Kobayashi Kinako) đến thăm căn hộ mà mẹ con Lin từng sống, những người hàng xóm đã đồn đại về họ rằng “không tuân thủ quy tắc của chung cư” và “để con cái chơi một mình vào ban đêm”. Nhưng thực tế là cậu bé Shu còn nhỏ đã giúp mẹ bận rộn Lin vứt rác, và việc cậu bé ra ngoài một mình vào ban đêm là vì chờ Lin đi làm về. Có lẽ, việc những người hàng xóm không thể suy xét đến những hoàn cảnh đó là do họ có định kiến với người nước ngoài và các bà mẹ đơn thân. Nếu người chồng đã chi trả tiền cấp dưỡng đầy đủ, hoặc nếu những người xung quanh đã ra tay giúp đỡ, liệu mọi chuyện đã không diễn ra khác sao?
Hy vọng về một xã hội không chia rẽ
Dù trong hoàn cảnh khắc nghiệt, Lin vẫn ngày đêm làm việc chăm chỉ để nuôi dạy Shu thành người, và Shu dù còn nhỏ cũng đã hỗ trợ Lin, hai mẹ con đã cố gắng sống sót trong cảnh "hai người một chân". Viên chức nhập cư Kosaka (Kasahara Hideyuki) đến đón Lin đã nói rằng anh ta "có nhiệm vụ bảo vệ thành phố này". Nhưng đối tượng cần được bảo vệ đó phải bao gồm cả mẹ con Lin. Để bảo vệ nụ cười và tương lai của Shu, người có ước muốn bình thường là được sống với người mẹ yêu quý của mình, Tsubasa và đồng nghiệp đã đoàn kết tác động lên Kosaka. Mong muốn của họ đã được chấp nhận, lần này, hồ sơ được xử lý dựa trên lý do chậm nộp đơn, và Lin đã được cấp giấy phép lưu trú đặc biệt. Mong rằng bất kể giới tính, tuổi tác hay quốc tịch, mọi người đều có thể sống những ngày mà họ cảm thấy "ngày mai sẽ tốt hơn". Đây là một tập phim khiến tôi cảm nhận sâu sắc rằng tác phẩm này chứa đựng mong muốn ngăn chặn sự chia rẽ trong xã hội.