Tại sao tội phạm Trung Quốc giảm mạnh, tội phạm Việt Nam lại tăng? "Lý do nghiêm trọng" đằng sau

Ảnh minh họa. Photo: PIXTA

Theo Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO), hiện có khoảng 570.000 người Việt Nam đang cư trú tại Nhật Bản. Năm 2020, số lượng lao động nước ngoài người Việt đã vượt qua Trung Quốc, đứng ở vị trí số 1. Kéo theo đó là sự gia tăng các vụ án do người Việt Nam gây ra. Vậy nguyên nhân nào đã dẫn đến tình trạng này? Bài viết này sẽ đi sâu vào thực trạng tội phạm của người nước ngoài và những lý do đằng sau. Bài viết này là một phần được trích dẫn và chỉnh sửa từ cuốn sách "Nguồn nhân lực nước ngoài "cấp thấp": Nhật Bản - Quốc gia đốt phá di dân" của Mine YASUDA (KADOKAWA). Xin lưu ý rằng cuốn sách này là phiên bản sách mới được bổ sung và chỉnh sửa từ cuốn sách bìa cứng đã xuất bản bởi KADOKAWA vào tháng 3 năm 2021.

Tội phạm của du học sinh "hư hỏng" và thực tập sinh bỏ trốn gia tăng

Trong những năm gần đây, các vấn đề xã hội liên quan đến người Việt Nam tại Nhật Bản có thể được chia thành hai nhóm lớn.

Một là môi trường làm việc khắc nghiệt mà nhiều người trong số họ đang phải đối mặt, tình trạng bóc lột trung gian mang tính cơ cấu, mức lương thấp và việc bỏ trốn do những khó khăn này. Những vấn đề này chủ yếu xuất phát từ những khiếm khuyết trong hệ thống lao động nước ngoài của Nhật Bản, bao gồm chế độ thực tập sinh kỹ năng và chế độ du học, cũng như cách thức tổ chức các công ty và môi trường làm việc trong xã hội Nhật Bản.

Mặt khác, vấn đề thứ hai là sự gia tăng tội phạm do các du học sinh "hư hỏng" và các thực tập sinh kỹ năng bỏ trốn gây ra.

Trong số các "tội phạm" này, có những hành vi có thể coi là lựa chọn bất đắc dĩ để sinh tồn, chẳng hạn như làm giả giấy tờ tùy thân, mua sắm phương tiện giao thông, hoặc trộm cắp gia súc để tự tiêu thụ. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật rõ ràng bằng ý chí tích cực của bản thân, như trộm cắp có tổ chức nhằm mục đích bán lại đồ ăn cắp ngay từ đầu, hoặc hành hung đồng hương để đòi nợ.

Tôi ban đầu là một nhà văn chuyên về lĩnh vực Trung Quốc, nhưng từ cuối năm 2017, tôi bắt đầu theo dõi tình hình hiện tại của người Việt Nam tại Nhật Bản.

Đó là vì tôi cảm thấy hứng thú với hiện tượng những vị trí mà trước đây người Trung Quốc tại Nhật Bản đảm nhiệm đang dần được thay thế bởi người Việt Nam.

Thực tế, trong những năm gần đây, người Việt Nam không chỉ vượt qua người Trung Quốc để đứng đầu về số lượng thực tập sinh kỹ năng, mà còn cho thấy sự hiện diện đáng kể khi tiệm cận người Trung Quốc ở các con số khác như tổng số du học sinh, tổng số lao động nước ngoài, và số người nước ngoài đến Nhật Bản (không bao gồm thường trú nhân, v.v.) bị bắt giữ vì tội phạm.

Lý do tội phạm của người Trung Quốc giảm mạnh

Với sự phát triển kinh tế tăng trưởng liên tục của Trung Quốc, lợi ích tài chính của việc người Trung Quốc làm việc trong các lĩnh vực lao động không chuyên tại Nhật Bản giờ đây đã giảm sút. Do đó, số lượng người Trung Quốc trở thành thực tập sinh kỹ năng đã giảm mạnh.

Ngoài ra, mặc dù số lượng du học sinh Trung Quốc tại Nhật Bản vẫn tiếp tục tăng, nhưng số lượng du học sinh đến Nhật với mục đích làm việc kiếm tiền như trước đây đã giảm đáng kể. Số lượng các cặp đôi kết hôn quốc tế mà chồng là người Nhật và vợ là người Trung Quốc cũng đang giảm, vì vậy có lẽ số trường hợp phụ nữ Trung Quốc kết hôn với đàn ông Nhật để đạt được tài sản hoặc tư cách cư trú cũng ít đi.

Về tội phạm của người nước ngoài, số vụ bắt giữ hình sự của người Trung Quốc đến Nhật Bản đã lên tới khoảng 10.000 vụ vào năm 2006, nhưng đã giảm mạnh xuống còn 1.795 vụ vào năm 2018, tức là giảm khoảng 5 lần trong 12 năm (trong cùng thời gian đó, số vụ bắt giữ hình sự của người Việt Nam đến Nhật Bản đã tăng gấp đôi từ 1.517 vụ lên 2.993 vụ).

Lý do đằng sau vẫn là việc chênh lệch kinh tế giữa Nhật Bản và Trung Quốc thu hẹp, khiến tội phạm không còn đáng giá. Gần đây, ngày càng có nhiều trường hợp mafia Trung Quốc tại Nhật Bản quay về Trung Quốc để kinh doanh hợp pháp, nhận thấy "việc làm ăn đàng hoàng ở Trung Quốc có lợi hơn là làm điều xấu ở Nhật Bản".

Trong khi đó, người Việt Nam lại đang tăng cường sự hiện diện của mình. Các vấn đề như thực tập sinh kỹ năng bỏ trốn, số lượng lớn du học sinh giả mạo, lao động và cư trú bất hợp pháp, tội phạm người nước ngoài gia tăng... – những vấn đề mà trước đây từng là "đặc trưng" của người Trung Quốc tại Nhật Bản, giờ đây lại do người Việt Nam đảm nhiệm vai trò chính.

Người Việt Nam mang nợ nần lặp lại tội phạm có tổ chức

"Tỷ lệ người Việt Nam phạm tội ở Nhật Bản được chia đều giữa những du học sinh bỏ học vì không muốn trả học phí cao và những thực tập sinh kỹ năng bỏ trốn."