Chính sách thuế quan của Trump và Thỏa thuận kinh tế Mỹ-Nhật

Trump tự mãn về thỏa thuận với Nhật, cảnh báo nguy cơ thuế 25% quay trở lại

Ngày 23, Tổng thống Mỹ Trump đã tự mãn trên mạng xã hội (SNS) về thỏa thuận đàm phán thuế quan Mỹ-Nhật, nói rằng "thị trường Nhật Bản đã lần đầu tiên mở cửa trong lịch sử. Các doanh nghiệp Mỹ sẽ phát triển mạnh mẽ." Khi thời hạn đàm phán với các quốc gia khác là ngày 1 tháng 8 đang đến gần, ông dự định lấy thỏa thuận với Nhật Bản làm động lực để đẩy nhanh các cuộc đàm phán còn lại với Liên minh Châu Âu (EU) và các quốc gia/khu vực khác.

Trump tuyên bố rằng "nếu các cường quốc mở cửa thị trường cho Mỹ, chúng tôi sẵn sàng từ bỏ các con số thuế quan bất cứ lúc nào," đồng thời nhấn mạnh rằng "nếu không mở cửa, thuế quan sẽ tăng mạnh." Ông cũng bày tỏ quan điểm rằng "thuế quan [mà các nước khác áp dụng cho hàng xuất khẩu của Mỹ] luôn bằng 0," cho thấy lập trường không nhượng bộ trong đàm phán.

Cho đến nay, Mỹ mới chỉ đạt được thỏa thuận với 5 quốc gia: Anh, Việt Nam, Indonesia, Philippines và Nhật Bản. Đằng sau việc Trump thúc đẩy nhanh thỏa thuận với Nhật Bản, mà ông tự hào là "thương vụ lớn nhất lịch sử," là sự đình trệ trong các cuộc đàm phán thương mại với các quốc gia khác, và việc những tiếng nói bất mãn bắt đầu xuất hiện trong nhóm cử tri ủng hộ ông trong nước.

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Bessent ngày 23 đã giải thích trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Mỹ rằng nếu Tổng thống Trump không hài lòng với việc thực hiện của Nhật Bản, "thuế quan, bao gồm cả ô tô, sẽ quay trở lại mức 25%." Ông cũng cho biết Mỹ sẽ kiểm tra hàng quý xem Nhật Bản có tuân thủ thỏa thuận hay không.

Dù không đề cập đến các tiêu chí cụ thể, nhưng tùy thuộc vào tình hình trong tương lai, Mỹ có thể đơn phương hủy bỏ thỏa thuận.

Chi tiết thỏa thuận và cơ chế giám sát tuân thủ

Hình ảnh được Nhà Trắng Mỹ công bố trên X vào ngày 22, gọi đây là "thỏa thuận lớn với Nhật Bản."

Chính quyền Trump của Mỹ đã công bố tóm tắt nội dung thỏa thuận đàm phán thuế quan Mỹ-Nhật vào ngày 23. Các trụ cột chính là Nhật Bản mở rộng nhập khẩu gạo Mỹ, đầu tư 550 tỷ USD (khoảng 80 nghìn tỷ yên) vào Mỹ, và mua thêm thiết bị quốc phòng. Cùng ngày, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent đã bày tỏ quan điểm rằng nếu Nhật Bản không tuân thủ, thuế quan áp dụng cho Nhật Bản sẽ quay trở lại mức 25% từ 15%.

[Danh sách] Tóm tắt thỏa thuận thuế quan Mỹ-Nhật do chính quyền Trump công bố

Nông sản và gạo

Theo văn bản công bố, đối với nông sản, Nhật Bản sẽ ngay lập tức tăng 75% lượng nhập khẩu trong khuôn khổ hạn ngạch miễn thuế gọi là "Tiếp cận tối thiểu (MA)". Trong năm tài chính trước, trong số hạn ngạch nhập khẩu gạo MA 770.000 tấn, Mỹ chiếm 346.000 tấn (45%).

Đầu tư và an ninh kinh tế

Khoản đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ sẽ được sử dụng để củng cố các nền tảng công nghiệp quan trọng về an ninh kinh tế, như sản xuất chất bán dẫn và dược phẩm, tinh chế khoáng sản quan trọng, và đóng tàu. Văn bản cũng nêu rõ rằng 90% lợi nhuận từ chuỗi đầu tư này sẽ thuộc về Mỹ.

Người phát ngôn Nhà Trắng Levitt giải thích tại cuộc họp báo ngày 23 rằng "ban đầu khoản đầu tư là 400 tỷ USD, nhưng Tổng thống Trump sau đó đã đàm phán tăng thêm 150 tỷ USD."

Tóm tắt thỏa thuận thuế quan Mỹ-Nhật do chính quyền Trump công bố.

Quốc phòng và hàng không

Trong lĩnh vực sản xuất và hàng không vũ trụ, đã xác nhận việc mua thêm hàng tỷ USD thiết bị quốc phòng do Mỹ sản xuất hàng năm, cùng với việc mua 100 máy bay của hãng Boeing Mỹ.

Cơ chế giám sát và cảnh báo thuế quan

Trong cuộc phỏng vấn với FOX News của Mỹ vào ngày 23, ông Bessent đã tiết lộ chính sách kiểm tra tình hình thực hiện của Nhật Bản theo quý, và cảnh báo rằng "nếu Tổng thống Trump không hài lòng (với tình hình thực hiện), thuế suất đối với ô tô và tất cả các sản phẩm khác của Nhật Bản sẽ quay trở lại mức 25%."

Về "thuế quan lẫn nhau" – điểm trọng tâm lớn nhất – văn bản nêu rõ mức thuế 25% dự kiến áp dụng cho Nhật Bản từ ngày 1 tháng 8 sẽ được giảm xuống 15%. Tuy nhiên, văn bản không đề cập đến thuế suất ô tô, có thể là để xoa dịu ngành công nghiệp ô tô Mỹ đang phản đối việc giảm thuế quan đối với Nhật Bản. Thủ tướng Ishiba đã giải thích vào ngày 23 rằng Nhật Bản đã đồng ý với Mỹ về việc giảm một nửa thuế bổ sung đối với ô tô nhập khẩu từ 25% xuống 12,5%, và tổng thuế suất đối với xe con sẽ là 15% khi cộng với mức thuế cơ bản 2,5%.

Chính phủ Nhật Bản mong muốn hoàn tất văn kiện thỏa thuận với mức thuế 15% giữa hai nước trước ngày 1 tháng 8. Mục đích là để chắc chắn tránh việc áp dụng thêm 25% thuế quan vào cùng ngày.

Trong loạt đàm phán thuế quan của Mỹ, Anh đã thực thi hiệp định thương mại, Việt Nam đã đồng ý ký kết hiệp định thương mại, và Indonesia đã đạt được "thỏa thuận khung" về hiệp định thương mại. Tuy nhiên, Nhật Bản đã ký một hiệp định thương mại Mỹ-Nhật có ràng buộc pháp lý trong nhiệm kỳ đầu tiên của chính quyền Trump, và dường như sẽ không ký kết một hiệp định mới.