Trung Quốc áp thuế trả đũa, chứng khoán Mỹ giảm mạnh

Cán bộ Sở giao dịch chứng khoán Mỹ đang làm việc với nhiều màn hình

Phóng viên Natalie Sherman (New York) - Trung Quốc ngày 4/4 đã tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 34% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ bắt đầu từ ngày 10/4, như một biện pháp trả đũa đối với các mức thuế quan do chính quyền Trump áp đặt. Điều này đã làm trầm trọng thêm sự hỗn loạn trên thị trường chứng khoán Âu-Mỹ. Chuỗi các mức thuế quan này làm gia tăng khả năng xảy ra một cuộc chiến tranh thương mại kéo dài và tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu.

Trong ngày hôm đó, tất cả các chỉ số chứng khoán chính của Mỹ đều giảm hơn 5%. Trung Quốc ngoài việc áp thuế trả đũa, còn hạn chế xuất khẩu các loại khoáng sản chính và đưa thêm một số công ty Mỹ vào danh sách đen. Trung Quốc cáo buộc hành động của Tổng thống Trump là sự “bắt nạt” cưỡng chế và “vi phạm nghiêm trọng” các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Tổng thống Donald Trump, người đã tuyên bố sẽ xây dựng lại trật tự thương mại toàn cầu, đã bác bỏ những lo ngại về cú sốc thị trường và nhấn mạnh sức mạnh của thị trường lao động Mỹ. Trên mạng xã hội, ông Trump kêu gọi những người ủng hộ “chống chọi”. “Chúng ta không thể thua cuộc”.

Kể từ khi ông Trump công bố mức thuế mới 10% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia, thị trường chứng khoán toàn cầu đã mất đi hàng nghìn tỷ đô la giá trị. Hàng chục quốc gia, bao gồm các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam, đang phải đối mặt với “thuế quan tương hỗ” ở mức cao hơn.

Theo các nhà phân tích thị trường, một số biện pháp này sẽ có hiệu lực sớm nhất là vào ngày 5/4. Đối với Mỹ, đây sẽ là mức tăng thuế lớn nhất kể từ năm 1968.

Các chuyên gia dự đoán rằng chuỗi các biện pháp này sẽ dẫn đến thu hẹp thương mại và cảnh báo nhiều quốc gia có thể rơi vào suy thoái.

Thị trường chứng khoán giảm điểm, ảnh hưởng gián tiếp lan rộng

Sự sụt giảm chứng khoán bắt đầu từ các công ty như Apple và Nike, vốn phụ thuộc nhiều vào các nhà cung cấp ở châu Á. Tuy nhiên, vào ngày 4/4, sự sụt giảm đã lan rộng sang các lĩnh vực thường không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế quan, bao gồm cả hàng tiêu dùng, y tế và tiện ích công cộng.

Chỉ số S&P 500, bao gồm 500 công ty lớn nhất của Mỹ, giảm gần 6% trong ngày, đánh dấu tuần tệ nhất kể từ năm 2020. Chỉ số Dow Jones giảm 5,5%, giảm 10% so với mức cao nhất trong tháng 2. Nasdaq, chỉ số tập trung nhiều vào cổ phiếu công nghệ, giảm 5,8%. Chỉ số này đã mất khoảng 1/5 giá trị kể từ tháng 12 năm ngoái và đã bước vào “thị trường giá xuống” (bear market).

Tại Anh, FTSE 100 giảm 4,9%, mức giảm mạnh nhất trong một ngày kể từ ngày 27/3/2020. Ở châu Âu, CAC 40 của Pháp giảm 4,3%, DAX của Đức giảm gần 5%.

Chứng khoán châu Á cũng giảm điểm, với chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản giảm hơn 2,7%. Thủ tướng Ishiba Shigeru gọi tình hình này là “cuộc khủng hoảng quốc gia”.

Giá dầu Brent, chỉ số giá dầu mỏ quốc tế, cũng giảm gần 6%.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán bất động sản lại có những tín hiệu tích cực. Kỳ vọng rằng sự hỗn loạn sẽ dẫn đến giảm lãi suất cho vay mua nhà và hỗ trợ thị trường nhà ở Mỹ đã làm tăng giá cổ phiếu của các công ty bất động sản.

Giá cổ phiếu của Nike và các nhà bán lẻ quần áo khác cũng đã phục hồi phần nào vào ngày 4/4 sau khi giảm mạnh vào ngày 3/4. Đặc biệt, việc ông Trump cho biết đã có một “cuộc điện đàm rất hiệu quả” với lãnh đạo Việt Nam đã làm tăng hy vọng về một thỏa thuận.

Campuchia cũng đề xuất giảm thuế quan và đã gửi thư yêu cầu đàm phán với Mỹ.

Tuy nhiên, các lĩnh vực khác vẫn còn khó khăn. Giá cổ phiếu của Apple, công ty phụ thuộc nhiều vào sản xuất tại Trung Quốc, đã giảm hơn 7% vào ngày 4/4. Giá trị thị trường của công ty đã giảm khoảng 15% kể từ ngày 2/4.

Mặc dù Nhà Trắng đưa ra những tín hiệu mâu thuẫn về thiện chí đàm phán, nhưng các quốc gia dường như vẫn đang hy vọng vào việc đàm phán. EU cũng đang lên kế hoạch các biện pháp trả đũa đối với Mỹ. Ủy viên Thương mại của Ủy ban châu Âu, ông Maroš Šefčovič, ngày 4/4 cho biết đã có một cuộc trao đổi quan điểm “thẳng thắn” kéo dài 2 giờ với các quan chức Mỹ và viết trên mạng xã hội rằng cần có “một cách tiếp cận mới” đối với quan hệ thương mại.

“EU cam kết đàm phán có ý nghĩa, nhưng đồng thời cũng sẵn sàng bảo vệ lợi ích của mình”, ông Šefčovič nói. “Chúng ta sẽ tiếp tục liên lạc”.

Thậm chí từ đảng Cộng hòa cũng lên tiếng về “rủi ro khổng lồ”

Các hành động của ông Trump phù hợp với những lời hứa trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm ngoái. Tuy nhiên, phạm vi áp dụng thuế quan rộng hơn so với dự đoán của một số nhà phân tích, và đã dẫn đến kết quả tồi tệ nhất trên thị trường chứng khoán kể từ đợt đóng cửa toàn cầu do đại dịch Covid-19 năm 2020.

Mike Dixon, Giám đốc Chiến lược Định lượng và Nghiên cứu của Horizon Investments, cho biết: “Thành thật mà nói, tình hình khá tồi tệ và điều đó là hiển nhiên”. Ông cảnh báo rằng cần vài tuần để đánh giá tác động của thuế quan do ông Trump áp đặt.

JP Morgan Chase đã thông báo trong một ghi chú gửi cho các nhà đầu tư rằng họ đã tăng khả năng suy thoái kinh tế toàn cầu trong năm nay từ 40% lên 60%, và cho rằng cú sốc từ thuế quan có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ trong năm nay tới 2 điểm phần trăm.

Tuy nhiên, một số nhà đầu tư đang xem nhẹ những tổn thất do thuế quan gây ra, với lập luận rằng chứng khoán Mỹ đã tăng mạnh trong những năm gần đây.

Tim Parrella, Giám đốc điều hành của CapWealth, một công ty quản lý tài sản có trụ sở tại Tennessee, cho biết: “Những biến động này trên thị trường đang trở nên dữ dội hơn vì tốc độ giảm giá nhanh hơn nhiều so với tốc độ tăng giá”. Ông Parrella cho rằng Nhà Trắng đang cố gắng “thiết lập lại lớn” thương mại toàn cầu và đó là một nỗ lực cần thiết.

“Từ khi tôi làm việc này, rất nhiều người đã nói về sự mất cân bằng thương mại, nhưng không có gì xảy ra. Vì vậy, cần phải có điều gì đó xảy ra”, ông giải thích. “Chúng ta đang cố gắng sửa chữa một số mối quan hệ đã trở nên hoàn toàn mất cân bằng”.

Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell ngày 4/4 cho biết dữ liệu mới nhất cho thấy sức mạnh của thị trường việc làm của Mỹ trong tháng 3 và ông tin rằng nền kinh tế đang “ổn định”.

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận sự gia tăng bất ổn và cho biết “thuế quan cao hơn dự kiến và cao hơn hầu hết các nhà dự báo đã dự đoán”. Ông cảnh báo rằng tăng trưởng kinh tế có thể chậm lại và lạm phát có thể tăng lên.

Trong bối cảnh hỗn loạn đang diễn ra, thậm chí những người ủng hộ ông Trump trong Nhà Trắng cũng bắt đầu chỉ trích thuế quan.

Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Cộng hòa, Texas) trong một podcast cho biết thuế quan của ông Trump có thể mang lại lợi ích cho Mỹ, nhưng cảnh báo về “rủi ro khổng lồ”.

“Nếu sau 30 ngày, 60 ngày, 90 ngày, kịch bản thuế quan lớn của Mỹ được áp dụng và các quốc gia khác trên thế giới cũng áp dụng thuế quan lớn đối với hàng hóa Mỹ, đó sẽ là một kịch bản thảm khốc”, ông Cruz nói.