Chiến lược "Làm hài lòng Trump" trong đàm phán thuế quan

Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời câu hỏi của phóng viên trong cuộc gặp với Tổng thư ký NATO Marc Rutte tại Nhà Trắng vào ngày 14 (giờ địa phương). [Ảnh: Reuters = Yonhap News]

Có ý kiến cho rằng để giảm bớt các mức thuế quan của Mỹ dự kiến áp dụng từ ngày 1 tháng sau, các quốc gia cần phải cân nhắc một chiến lược nhằm "làm hài lòng Trump".

Điều này là do ngày càng có nhiều phân tích cho rằng chính sách thuế quan "ngẫu hứng" của Tổng thống Donald Trump, như đã được xác nhận kể từ khi các biện pháp thuế đối ứng được công bố vào tháng 4 năm nay, đang được sử dụng cho các mục đích chính trị trong nước hơn là hiệu quả kinh tế. Trên thực tế, đã có những trường hợp các nước đạt được lợi ích thực tế bằng cách cung cấp cho Tổng thống Trump những "thành quả" rõ ràng.

Việt Nam "đánh cược" với thỏa thuận "20% đối 0%"

Một nguồn tin ngoại giao ngày 14 (giờ địa phương) tiết lộ với JoongAng Ilbo: "Việt Nam, nước đã kết thúc đàm phán thuế quan cùng với Anh, đã chấp nhận điều kiện 'khó nuốt' là chịu mức thuế 20% từ Mỹ, đồng thời áp dụng mức thuế 0% đối với các sản phẩm của Mỹ." Nguồn tin này nói thêm: "Tổng thống Trump đang quảng bá đây là một 'chiến thắng hoàn toàn', nhưng thật khó để biết bên nào thực sự có lợi hơn."

Vào tháng 4, Việt Nam đã được thông báo mức thuế 46%. Mức 20% này thấp hơn một nửa so với mức ban đầu. Nó cũng thấp hơn so với Hàn Quốc và Nhật Bản (mức 25%) hay thậm chí là EU (mức 30%).

Mặc dù mức thuế 20% cũng là một gánh nặng đối với Việt Nam, nhưng đối với một quốc gia xuất khẩu, thuế quan chỉ là một khái niệm tương đối. Tổng thống Trump bày tỏ kỳ vọng rằng "xe thể thao đa dụng (SUV) và xe động cơ lớn của Mỹ sẽ được xuất khẩu sang Việt Nam" như là kết quả của việc miễn thuế. Tuy nhiên, việc liệu các loại xe cỡ lớn đắt tiền của Mỹ có bán chạy đột biến trên thị trường ô tô Việt Nam (vốn vẫn chủ yếu là xe máy) hay không vẫn còn là một ẩn số.

"Thành quả thực sự của Việt Nam là vị thế kinh tế thị trường"

Các chuyên gia thương mại chỉ ra rằng thành quả thực sự mà Việt Nam đạt được có thể nằm ở một khía cạnh khác.

Sau khi kết thúc đàm phán thuế quan với Mỹ, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm đã phát biểu với truyền thông trong nước rằng Việt Nam đã đề xuất "công nhận vị thế kinh tế thị trường (MES) của Việt Nam và dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu đối với một số sản phẩm công nghệ tiên tiến", đồng thời nhấn mạnh đây là thành quả cốt lõi của thỏa thuận thuế quan.

Một quan chức của cơ quan thương mại giấu tên cho biết: "Mặc dù Mỹ chưa đưa ra câu trả lời rõ ràng, nhưng có khả năng một thỏa thuận tiền đề thực tế về việc nâng cấp vị thế kinh tế thị trường của Việt Nam đã đạt được trong quá trình đàm phán." Người này nói thêm: "Nếu Tổng thống Trump chấp nhận điều này, Việt Nam có thể đã thực hiện một 'thương vụ không lỗ'."

Việt Nam hiện được xếp vào nhóm "nền kinh tế phi thị trường (NME)" cùng với 12 quốc gia khác như Trung Quốc, Nga, Triều Tiên. Do bị coi là quốc gia thao túng giá thị trường trong nước, Mỹ đã áp đặt các mức thuế chống bán phá giá trừng phạt lên tới hàng trăm phần trăm đối với Việt Nam, dựa trên giá tiêu chuẩn quốc tế chứ không phải giá nội địa. Nếu đạt được vị thế kinh tế thị trường, Việt Nam sẽ nhận được lợi ích thực tế là giảm đáng kể các mức thuế chống bán phá giá đối với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ.

Myanmar: Cảm ơn Trump dù chịu thuế 40%

Myanmar, quốc gia đã được Mỹ thông báo mức thuế cao 40%, thậm chí còn gửi thư cảm ơn Tổng thống Trump. Lý do là vì thông báo thuế quan từ Tổng thống Trump đã trở thành cơ hội để chính quyền quân sự Myanmar (vốn không có tính hợp pháp) lần đầu tiên được công nhận là "lực lượng cầm quyền chính thức".

Tổng tư lệnh Min Aung Hlaing, lãnh đạo quân đội đảo chính Myanmar, đã công khai bức thư của Tổng thống Trump ngay sau khi nhận được và tuyên bố: "Chân thành cảm ơn (sincerely thank you) Hoa Kỳ đã công nhận Myanmar là một quốc gia độc lập." Thậm chí còn có một khoảnh khắc ông bày tỏ sự đồng cảm với Tổng thống Trump, nói rằng: "Giống như những khó khăn mà ngài (Trump) đã trải qua trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020, chúng tôi cũng đã trải qua gian lận bầu cử nghiêm trọng và nhiều hành vi bất chính khác."

Quân đội Myanmar đã nhận định cuộc tổng tuyển cử tháng 11 năm 2020, trong đó Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi giành chiến thắng áp đảo, là "gian lận bầu cử". Sau đó, họ đã tiến hành đảo chính vào tháng 2 năm sau để giành quyền kiểm soát chính phủ. Mỹ đã không công nhận chính quyền quân sự là chính phủ hợp pháp và tránh mọi tiếp xúc chính thức cho đến nay.