Xuất khẩu Trung Quốc tháng 10 giảm trái dự kiến, xuất sang Mỹ giảm 25% do thuế quan

Xe điện (EV) xuất khẩu và container tại cảng Thượng Hải, Trung Quốc, tháng 4. China Daily qua REUTERS

BẮC KINH, ngày 7 tháng 11 (Reuters) - Theo số liệu thống kê thương mại tháng 10 được Hải quan Trung Quốc công bố vào ngày 7, xuất khẩu tính bằng đô la đã giảm 1,1% so với cùng kỳ năm trước, trái với dự kiến. Điều này cho thấy hiệu ứng của việc xuất khẩu gấp rút trước khi thuế quan của Mỹ có hiệu lực đã suy yếu, đồng thời làm nổi bật sự phụ thuộc của ngành sản xuất Trung Quốc vào tiêu dùng của Mỹ.

Tỷ lệ giảm này là mức lớn nhất kể từ tháng 2. Cùng kỳ năm trước đã ghi nhận mức tăng trưởng nhanh nhất trong hơn hai năm, do đó, mức so sánh cao (hiệu ứng nền) đã ảnh hưởng.

Theo dự báo thị trường do Reuters tổng hợp, mức tăng kỳ vọng là 3,0%. Trong tháng 9, xuất khẩu đã tăng 8,3%.

Trong khi đó, nhập khẩu tăng 1,0%. Mức này thấp hơn đáng kể so với dự báo tăng 3,2% và là mức thấp nhất trong 5 tháng. Trong tháng 9, nhập khẩu đã tăng 7,4%.

Thặng dư thương mại đạt 90,07 tỷ USD, thu hẹp so với mức 90,45 tỷ USD của tháng trước. Mức này thấp hơn dự báo thị trường là 95,6 tỷ USD.

Xuất khẩu sang Mỹ giảm mạnh 25,17%. Trong khi đó, giữa lúc căng thẳng với Mỹ gia tăng, Trung Quốc đang nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, xuất khẩu sang các nước Liên minh Châu Âu (EU) chỉ tăng 0,9%. Xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á tăng 8,9%.

Xuất khẩu sang Nga tính bằng nhân dân tệ giảm 22% xuống còn 60,46 tỷ nhân dân tệ (tương đương 8,49 tỷ USD), đánh dấu mức giảm lớn nhất trong 8 tháng qua.

Các nhà kinh tế ước tính rằng sự sụt giảm xuất khẩu sang Mỹ đã làm giảm mức tăng trưởng khoảng 2 điểm phần trăm. Điều này tương đương với khoảng 0,3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Trung Quốc.

Ông Huang Zichun, nhà kinh tế tại Capital Economics, chỉ ra rằng "sự chậm lại diện rộng của các chuyến hàng đến các thị trường ngoài Mỹ cũng là một yếu tố" gây ra sự yếu kém trong thống kê thương mại. Ông nói thêm rằng, trong khi các chuyến hàng đến Mỹ giảm mạnh, việc xuất khẩu tăng lên các nước trung chuyển như Việt Nam cho thấy các nhà sản xuất vẫn đang cố gắng chuyển hàng tồn kho sang Mỹ nhằm né tránh thuế quan.

Tuy nhiên, bà Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis, dự đoán rằng xuất khẩu sang Mỹ qua Việt Nam sẽ chậm lại khi thời kỳ đẩy mạnh trước đó kết thúc. Bà nhận định: "Do đó, quý 4 sẽ trở nên khó khăn hơn. Điều này có nghĩa là nửa đầu năm 2026 cũng sẽ đối mặt với tình hình tương tự."

Ông Wui Chen Ho, nhà kinh tế tại United Overseas Bank, cho biết: "Mặc dù có thể kỳ vọng triển vọng sẽ ổn định trong ngắn hạn nhờ thỏa thuận đình chiến thương mại", nhưng "về lâu dài, chuỗi cung ứng sẽ tiếp tục dịch chuyển khỏi Trung Quốc, và Mỹ-Trung sẽ tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc lẫn nhau."

Dù Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý gia hạn đình chiến thương mại thêm một năm tại hội nghị thượng đỉnh gần đây, các sản phẩm Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ vẫn phải chịu mức thuế trung bình khoảng 45%. Một số nhà kinh tế cho rằng lợi nhuận của các nhà sản xuất Trung Quốc sẽ biến mất nếu thuế quan vượt quá 35%.

Trong bối cảnh đó, Trung Quốc đã đưa ra các biện pháp thúc đẩy nhập khẩu, khẳng định sẽ trở thành "điểm đến xuất khẩu tốt nhất". Thủ tướng Lý Cường vào ngày 5 đã trình bày dự báo rằng quy mô kinh tế của Trung Quốc sẽ vượt 170 nghìn tỷ nhân dân tệ (23,87 nghìn tỷ USD) vào năm 2030, mang lại cơ hội thị trường lớn cho thế giới.

Nhu cầu nội địa yếu

Nhu cầu nội địa suy yếu cũng đang đè nặng lên nền kinh tế Trung Quốc.

Trong tháng 10, nhập khẩu đậu tương, dầu thô và quặng sắt của Trung Quốc tăng so với cùng kỳ năm trước, nhưng nhập khẩu đồng lại giảm.

Các nhà phân tích của Nomura cho rằng: "Trong bối cảnh những cú sốc nhu cầu liên tiếp, đặc biệt là những yếu tố cản trở tăng trưởng từ doanh số bán lẻ và xuất khẩu đang gia tăng, trọng tâm chính sách của chính phủ Trung Quốc có thể sẽ chuyển sang việc đảm bảo ổn định trong ngắn hạn. Khả năng cao là mở rộng tài khóa sẽ trở thành trọng tâm chính sách của chính phủ Trung Quốc."